به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز، همان ابتدا و در شعارهای انتخاباتی گفته بود:«آنچنان رونق اقتصادی ایجاد کنیم که نیازی به یارانه ۴۵ تومانی نداشته باشید.» بگذارید همین ابتدا معنای این جمله را قدری باز کنیم. وقتی صحبت از رونق اقتصادی می‌شود، یعنی از رکود عبور کرده‌ایم. در واقع صحبت حسن روحانی رئیس جمهور سابق به معنای گذر از رکود بود. البته نیازی به اشاره تلویحی هم نیست چرا که در جای دیگری به صراحت بیشتر از آن صحبت کرده بود:«از رکود عبور کرده‌ایم.»
اما کمی قبل هم صحبت از ثروت ملی و رونق کرده بود:«اساس سیاست من بالا بردن ثروت ملی و رونق تولید و اشتغال و بهبود فضای کسب‌وکار و توزیع عادلانه ثروت است.» چکیده همه این صحبت‌ها، عبور از بحران رکود بود. با این حال نامه وزرای دولت دوازهم چیز دیگری نشان می‌داد: «در مرز بحرانیم.»
۳ سال بعد از شعار دولت ...
جدای از اینکه نهادهای بین‌المللی مثل صندوق بین‌المللی پول هم پیش از این سنگین‌ترین رکود اقتصادی را برای کشورها پیش‌بینی کرده بودند، برای روشن شدن مساله به شاخص‌هایی اشاره می‌کنیم که می‌تواند نماد مشخص رکود در اقتصاد باشد.
سال ۹۵ یعنی ۳ سال بعد از آغاز دولت حسن روحانی، بخش خصوصی ۷ مطالبه را از رئیس دولت مطرح کرد که نشان می‌داد اقتصاد ایران هنوز از وضعیت رکود خارج نشده است. پارلمان بخش خصوصی در نوروز ۹۵ مطالباتی مثل «کوچک‌سازی دولت»، «اصلاح نظام بانکی»، «شفافیت مبارزه با فساد»، «تقویت بخش خصوصی از طریق رقابتی کردن بازار»، «تسهیل فضای ورود سرمایه‌گذاران خارجی»، «اصلاح نظام یارانه‌ای» و«واقعی کردن نرخ ارز» را به عنوان مهم‌ترین خواسته‌های خود مطرح کرده بود که یک روایت صریح از وضعیت اقتصاد ایران در ابتدای سال ۹۵ بود.
در همان زمان یکی از اقتصاددان‌ها که پیش از این مدیرعامل بانک صادرات بود به صراحت از تداوم رکود در اقتصاد گفته بود:«من برنامه‌ای نمی‌بینم که چشم‌انداز خروج از رکود را نشان دهد و در عین حال، بودجه سال ۹۵ هنوز تصویب نشده است، بنابراین ما باید روی چه چیزی حساب کنیم که از رکود خارج شویم. من وضعیت اقتصادی را بحرانی‌تر و رکود را فراگیرتر و همراه با تورم ارزیابی می‌کنم.»
البته در کنار همه این مسائل، شتاب گرفتن نرخ ارز بعد از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام هم به این رکود دامن زد.
۶ سال بعد ...
اما ۳ سال بعد و در سال ۹۸، باز هم همین وضعیت رکود بر اقتصاد حاکم بود. دی ماه ۹۸ هم بود که مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی ۵۱ صفحه‌ای منتشر کرد که نشان می‌داد دولت دچار کسری بودجه شده است. این مرکز نوشته بود: «توازن بودجه صرفاً تا حدود زیادی روی کاغذ انجام شده و بودجه در فرایند اجرا با کسری قابل توجهی مواجه خواهد شد».
در اسفند همان سال هم یکی از اقتصاددان‌ها اینطور تحلیل کرده بود که اقتصاد ایران در سال ۹۸ کوچکتر شده و به رکود تورمی دچار هستیم. یعنی دستاورد دولت دوازدهم خروج از رکود اما ورود به رکود تورمی بود!
سال ۹۹ چه شد؟
با اینکه دولت روحانی تلاش می‌کرد در یک سال باقیمانده از فعالیت خود به رکود پایان دهد و پرونده‌ای نسبتا مطلوب از خود برجای بگذارد، روزنامه دنیای اقتصاد گزارشی منتشر کرد که نشان از تداوم رکود داشت.
این روزنامه در ماه‌های اولیه سال ۹۹ نوشته بود:«اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۸، برای دومین سال پیاپی در رکود ماند. مرکز آمار عمق این رکود را در سال گذشته معادل منفی ۷ درصد اعلام کرده است. رشد اقتصادی در بخش غیرنفتی نیز به منفی ۶/ ۰ رسیده است؛ درحالی‌که پیش‌تر برخی دولتمردان پیش‌بینی می‌کردند که بخش غیرنفتی در سال ۹۸ از رکود خارج شود.» مرکز آمار ایران هم در شهریور ۱۳۹۹ نوشته بود که اقتصاد ایران طی بهار ۹۹ نسبت به سال قبل از آن ۳.۵ درصد کوچکتر شده است.
نکته‌ای که در این میان باید در نظر داشت این است که دولت یازدهم و دوازدهم یک دستاورد مهم خود را تک رقمی شدن تورم اعلام می‌کند. اما از مشکلاتی که سیاست های کنترل تورم در سال های قبل ایجاد کرده، تداوم بحران رکود و بیکاری است. به طوری که وعده ایجاد شغل دولت روحانی هم محقق نشد.
ماه‌های آخر دولت روحانی
اما آیا در ماه‌های آخر فعالیت دولت دوازدهم، اقتصاد از رکود خارج شد؟ آنچه که یکی از اقتصاددان‌ها به آن اشاره کرده، تداوم رکود است. وحید شقاقی شهری اقتصاددان، پیش از این گفته بود:«افزایش هزینه تولید و افزایش شاخص قیمت تولیدکننده در بخش صنعت نشان‌دهنده خروج از رکود است اما در چند سال اخیر هزینه تولید در اقتصاد ایران به دلیل رکود به شدت با کاهش هزینه، کاهش دستمزد کارگران و کاهش قدرت چانه‌زنی بنگاه‌ها روبه‌رو بود و به عبارت دیگر کنترل تورم کلی اقتصاد باعث رکود و کاهش هزینه‌های تولید شده است.»
به گزارش ایسکانیوز، وعده دولت‌ها گاهی با موانعی روبرو می‌شود که سرانجام آن را زیر سوال می‌برد اما اینکه دولتی به صراحت و دروغ از چیزی صحبت کند که اتفاق نیافتاده، در نوع خود بی‌سابقه است. گروه اقتصادی خبرگزاری ایسکانیوز قصد دارد در گزارش‌هایی، گزاره‌های دروغ دولت گذشته را زیر ذره‌بین ببرد.
نظر شما