به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، امروز ۱۸ تیر برابر با ۹ جولای تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
بیشتر بخوانید
۱۵ تیر در تاریخ چه گذشت؟
۱۲۷ پیش از میلاد - نافرمانی ساتراپ تخارستان و تدبیر شاه وقت ایران
اختلاف نظر میان ساتراپ تخارستان (منطقه ای در شمال خاوری افغانستان امروز) و شاه ایرانزمین از جولای ۱۲۷ پیش از میلاد آغاز شد. شاه وقت از دودمان اشکانی (خراسانیان) سرکوبی فرماندار یاغی با فرستادن سرباز را بر مذاکره با او ترجیح داد. پس از رسیدن سپاه اعزامی به تخارستان، نظامیان محلی حاضر به جنگ با دولت متبوع و برادرکُشی نشدند.
ساتراپ (استاندار) تخارستان به دلیل خودداری افرادش از جنگ با نیروهای دولت، با فرار از طریق کوههای پامیر به دولت محلی منطقه آرین نشین شرق این کوهها ـ منطقه ای که امروزه شهر اورومچی حاکم نشین آن است و با کوچ دادن انبوه چینی ها از شرق، آن را چینی کرده اند ـ پناهنده شد و دولت اشکانی ایران استرداد اورا درخواست نکرد تا قضیه بزرگ و پیچیده و منجر به لشکرکشی به آن سوی پامیر نشود. منطقه مورد بحث (امروزه شین جیانگ) در دوران سیل مهاجرت اقوام آلتائیک و سپس حکومت مغول ها تغییرات پی در پی داشته است. در سازش های انگلستان و روسیه در آگوست ۱۹۰۷ در سن پترزبورگ، این منطقه به دولت پکن که خود تحت نفوذ ابرقدرت های وقت بود داده شد. هدف دولت لندن از واگذارشدن این منطقه و نیز تبّت به دولت پکن این بود که میان قلمرو تزار روسیه و هندوستانِ انگلستان منطقه حایل ایجاد شود. پکنی ها بعدا با کوچ دادن میلیون ها چینی (هان) به این منطقه، اکثریت نفوس منطقه را چینی کردند ولی هنوز اویغورها خواهان استقلال هستند و مبارزه مسلحانه می کنند و گاهی همراه با تلفات سنگین. یک مورد از این مبارزات استقلال طلبانه پُرتلفات در ژوئن ۲۰۱۴ روی داد که ضمن آن دهها تَن کشته شدند.
۱۷۸۹ - و به این ترتیب انقلاب فرانسه وارد مرحله اصلی خود شد
۹ جولای سال ۱۷۸۹ میلادی نمایندگان طبقه سوم در مجمع ملی فرانسه (مجلس سراسری طبقات سه گانه این کشور) که اعضای آن از میان روحانیون، اشراف و عوام (توانگران شامل بازرگانان و صاحبان صنایع و کشتی دارها و اصحاب حرفه ها، و نه افراد پایین تر طبقه متوسط امروز) تعیین و معرفی شده بودند به ناگهان اعلام داشتند که مجمع ملی از این پس «مجلس موسسان» خواهد بود که وظیفه اش تدوین یک قانون اساسی و محدود کردن اختیارات سلطنت و مقامات اجرایی وطن است که پس از این تغییر نام و تکلیف، مجلس آمادگی خود را برای تدوین قانون اساسی اعلام داشت. مجمع ملی (مجلس سراسری طبقات سه گانه که گهگاه دعوت به تشکیل جلسه می شد) این بار بنا به ابتکار و به دعوت «نکر Necker» وزیر دارایی فرانسه و با هدف افزایش مالیاتها به منظور رفع مشکلات مالی دولت تشکیل جلسه داده بود.
نمایندگان طبقه سوم (طبقه بعد از روحانیون و اشراف) از همان آغاز کار خواستار وضع یک قانون پایه شده بودند که اختیارات و مسئولیت ها را در حکومت روشن سازد که به دستور پادشاه، پس از ختم آن جلسه بر در تالار قفل زدند که این نمایندگان، دیگر نتوانند وارد تالار شوند که در ورسای قرار داشت.
در واکنش به دستور پادشاه، دکتر گیوتین (مخترع ماشین اعدام بدون درد) یکی از نمایندگان طبقه سوم از شهر پاریس پیشنهاد کرده بود که نمایندگان طبقه سوم در میدان تنیس که در نزدیکی تالار قرار داشت اجتماع کنند. در این اجتماع، آنان سوگندنامه امضاء کردند که تا پایان کار متفرق نشوند. این نمایندگان بعدا در جلسه نهم جولای، نام مجمع را به مجلس موسسان تغییر دادند. لوئی شانزدهم پادشاه وقت فرانسه که چنین دید «نکر» وزیر دارایی را که باعث دعوت مجمع به تصویب مالیاتهای تازه و در نتیجه تولید دردسر برای او شده بود برکنار کرد که مردم پاریس به خیابانها ریختند و ظرف دو روز هر جا را که خواستند آتش زدند و پنج روز بعد (۱۴ جولای) زندان باستیل را که محل نگهداری زندانیان سیاسی بود متصرف شدند و ویران کردند که متعاقب آن اشراف و اعیان فرانسه از ترس جان به ترک کشور دست زدند و انقلاب وارد مرحله اصلی خود شد.لوئی شانزدهم پادشاه وقت فرانسه که چنین دید «نکر» را که باعث این دردسر برای او شده بود برکنار کرد که مردم پاریس به خیابانها ریختند و ظرف دو روز هر جا را که خواستند آتش زدند و پنج روز بعد(۱۴ جولای) زندان باستیل را که محل نگهداری زندانیان سیاسی بود متصرف شدند و ویران کردند که متعاقب آ ن اشراف و اعیان فرانسه از ترس جان به ترک کشور دست زدند و انقلاب وارد مرحله اصلی خود شد.
منظره اجتماع نمایندگان عوام (طبقه سوم) فرانسه در سال ۱۷۸۹ در میدان تنیس که توسط نقاش معاصر «ژاک لویی داوید» که خود شاهد صحنه بوده ترسیم شده است
۱۸۱۶ - استقلال کامل آرژانتین از استعمار اسپانیا
کشور جمهوری آرژانتین با ۲/۷۸۰/۰۹۲ کیلومتر مربع مساحت در جنوبیترین قسمت قاره امریکای جنوبی و در غرب اقیانوس اطلس و در همسایگی شیلی، بولیوی، پاراگوئه، برزیل و اروگوئه واقع شده است. جمعیت این کشور در حدود ۳۷ میلیون نفر بوده که از نژاد اروپایی و کاتولیک مذهب میباشند. پایتخت این کشور شهر بوینس آیْرِس بوده و دارای واحد پول پزو میباشد. زبان رسمی سکنه آرژانتینْ اسپانیایی و خط رایج در آنجا لاتین است. پیشبینی میشود که جمعیت آرژانتین تا سال ۲۰۲۵م به بیش از ۴۷ میلیون نفر خواهد رسید. سرزمین آرژانتین از اوایل قرن شانزدهم میلادی مستعمره اسپانیا بود.
در اوایل قرن نوزدهم، قدرت اسپانیا به سبب جنگهای پی در پی با انگلیس رو به ضعف نهاد و انگلیسیها به طمع تصرف آرژانتین، بوینس آیرس، پایتخت این کشور را اشغال کردند. اما مردم آرژانتین با مقاومتی سرسختانه، ارتش استعمارگر انگلستان را از کشور خود بیرون راندند. حمله فرانسه به اسپانیا در سال ۱۸۰۸م به آتش اشتیاق مردم برای استقلال دامن زد و آنان شورایی را برای ریاست بر کشور از سوی خود برگزیدند و فرمانروای اسپانیایی را مجبور به خروج از آرژانتین کردند. در نتیجه، شورای ملی در ۲۵ ماه مه ۱۸۱۰م رسماً قدرت را در دست گرفت و آن روز را به عنوان روز ملی اعلام کرد. ولی سربازان اسپانیایی به مقابله با آزادیخواهان آمدند که به شکست آنان و پیروزی استقلال طلبان انجامید. بالاخره پس از وقوع رویدادهای متعدد، استقلال رسمی آرژانتین در نهم ژوئیه ۱۸۱۶ اعلام شد. نظام سیاسی حاکم بر این کشور جمهوری فدرال با دو مجلس قانونگزاری است.
۱۸۵۲ - روزی که «باب» اعدام شد
سید علی محمد شیرازی معروف به «باب» که در زندان چهریق آذربایجان محبوس بود ۹ جولای ۱۸۵۰ به تصمیم ناصرالدین شاه که تازه به سلطنت رسیده بود اعدام شد.
با او، یکی از مریدانش به نام مّلا محمد علی نیز اعدام گردید. سید علی محمد شیرازی هنگام اعدام ۳۱ ساله بود.
۱۸۶۸ - و سرانجام سیاهپوستان هم تبعه آمریکا شدند
اصلاحیه چهاردهم قانون اساسی آمریکا که اجازه می دهد سیاهپوستان هم تبعه این کشور شوند از نهم جولای ۱۸۶۸ (۱۹ تیرماه)به اجرا درآمد. سیاهپوستان از ۲۵۰ سال پیش از آن به صورت برده و با غل و زنجیر از آفریقا به آمریکای شمالی منتقل و به فروش رسیده بودند و این وضعیت در ایالتهای شمالی تا سال ۱۸۶۱ و در ایالتهای جنوبی تا ۱۸۶۵ ادامه داشت. اصلاحیه چهاردهم، هفت سال بعد از صدور اعلامیه الغاء بردگی و سه سال پس از پایان جنگ داخلی آمریکا به اجرا گذارده شد. با وجود این، تا نیمه دهه ۱۹۶۰ (صد سال بعد) سیاهان مشمول حقوق مدنی نبودند و دارای مدارس جداگانه بودند و در اتوبوس های عمومی، جای مخصوص به خود داشتند و به هر شغلی گمارده نمی شدند که در انتخابات نوامبر۲۰۰۸ یک سیاهپوست دورگه (نیمه کنیایی و نیمه آمریکایی) به ریاست جمهوری این کشور انتخاب شد. سیاهپوستان ایالات متحده (USA) حدود ۱۱ درصد جمعیت سیصد و ۸ میلیونی این کشور را تشکیل می دهند که درصد کودکانشان نسبت به گروههای نژادی دیگر این فدراسیون بیشتر است.
اصلاحیه چهاردهم قانونی اساسی آمریکا می گوید که هرکس که در خاک آمریکا به دنیا آمده باشد تبعه بومی این فدراسیون بشمار می آید [ولو اینکه مادر او تنها چند روز و در طول زایمان در ایالات متحده توقف کرده باشد!]. از این اصلاحیه از نیمه دوم قرن بیستم به بعد مکرّر سوء استفاده شده و افراد آگاه از این اصلاحیه زن خودرا تنها جهت زایمان به آمریکا می آورند و پس از تولد طفل و گرفتن گواهی ولادت و احیانا گرفتن گذرنامه آمریکایی برای طفل خارج می شوند. این فرد بعدا به آمریکا می آید و پس از رسیدن به سن قانونی والدینش را می آورد و آنان به نوبه خود بستگان درجه اول شان را، زیراکه قانون مهاجرت آمریکا که آن نیز مطابق شرایط زمان نیاز به اصلاح دارد چنان امکانی را فراهم ساخته است.
۱۸۳۹ - نخستین عمل جراحی روی قلب
۹ جولای در سال ۱۸۹۳، روزی است که در آن، نخستین عمل جراحی روی قلب انجام گرفت و از آن پس روال عادی یافت. این عمل معروف به عمل جراحی قلب باز توسط دکتر «دانیل ویلیامز» صورت گرفت. هفت دهه بعد، و در سوم دسامبر ۱۹۶۷ نخستین عمل تعویض قلب در جمهوری آفریقای جنوبی توسط دکتر کریستیان بارنارد Christiaan Barnard (متولد ۱۹۲۲ و متوفی در ۲۰۰۱) صورت گرفت که این نوع عمل جراحی نیز اینک امری عادی شده است.
۱۸۹۳ - ارزش خاک میهن برای ناصرالدین شاه؛ هدیه گوشه ای از ایران به «اعلیحضرت تزار همه روسیه!»
اسناد قرارداد مورخ ۲۷ ماه می ۱۸۹۳ روسیه و ایران ۹ جولای همین سال [روزی چون امروز] میان دو دولت مبادله شد و در اروپا [نه در تهران!] انتشار یافت!.
به موجب این قرارداد، ناصرالدین شاه قاجار منطقه مرزی «فیروز» را به «اعلیحضرت تزار همه روسیه!» بخشیده بود و خط مرزی دو کشور به سود روسیه تغییر یافته بود. این ناحیه اینک در جمهوری ترکمنستان واقع شده است.
منطقه فرارود (شمال رود جیحون = آمودریا) در یک رشته عملیات نظامی هشت ساله (از ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۱) به تصرف کائوفمان ـ ژنرال آلمانی نژاد روسیه درآمده و برغم تاجیک و پارسی زبان بودن میلیونها تن از ساکنان منطقه، ترکستان روسیه نامیده شده بود. روسها شش سال پس از فروش آلاسکای یک میلیون و ۷۱۲ هزار کیلومتر مربعی [بزرگتر از ایران امروز] به دولت واشنگتن به ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار، تصرف منطقه فرارود را آغاز کرده بودند. روسها که با لندن بر سر تقسیم آسیای میانه و آسیای جنوبی میان خود به سازش دست یافته بودند سپس ایران را مجبور به امضای قرارداد ۲۱ سپتامبر ۱۸۸۱ و برسمیت شناختن وضعیت تازه و از دست دادن سرزمین ها ازجمله مرو، اشک آباد (عشق آباد)، سرخس و ... و تحویل آنها تا سال ۱۸۸۴ به روسیه کردند و خواستند که تا رود اترک عقب برود!. قبلا، دولت تهران که با تهدید نظامی روسیه رو به رو بود از دعاوی خود در بخارا و سمرقند انصراف داده بود و در ماه می ۱۸۹۳ [طبق تقاضا، و بدون تهدید نظامی] منطقه فیروز هم از دست رفت. در دوران حکومت مصدق متون و تفسیر قراردادهای استعماری لندن و مسکو با تهران از آغاز قرن نوزدهم تا سال ۱۹۵۰ در کتابهای درسی تاریخ مدارس ایران آمده بود که پس از براندازی ۲۸ امُرداد ۱۳۳۲ [براندازی دمکراسی] حذف و یا کوتاه شده بود که انتشار آنها از دو دهه پیش و عمدتا از سال ۱۹۹۳ در مطبوعات ایران ازسرگرفته شده است.
قاجارها از ایل مغولی «قجر» و از اعقاب قاجار نویان ـ امیرزاده مغول بودند که با چنگیز به آسیای میانه آمده بود.
از رفتار خانها و سلاطین قاجار که در کتب تاریخ و یادداشت های رجال معاصرشان مندرج است چنین برمی آید که جز نفع شخص خود و ارضاء نفس در اندیشه اموری دیگر نبودند و کوشش آنان تنها این بود که براریکه قدرت باقی بمانند!.
۱۳۰۰ - سرکوب شدن امیرمؤید سوادکوهی که دست به نافرمانی (تمرّد) زده بود
۱۸ تیر ۱۳۰۰ زد و خورد نیروی اعزامی قزاق با افراد امیرمؤید سوادکوهی که در مازندران بنای مخالفت با دولت وقت را گذاشته بود آغاز شد و روز بعد با شکست امیرمؤید و فرار او پایان یافت. این مخالفت با خشونت تمام سرکوب شده بود.
احمدآقا خان میر پنج (بعدا سپهبد امیراحمدی) فرمانده قزاق های اعزامی، پس از شکست دادن سوادکوهی، خانه و قرارگاه او را به آتش کشید و فرزندانش را هم فراری داد. هدف، ارعاب مخالفان احتمالی دیگر بود. این رویداد چهار ماه و نیم پس از کودتای ژنرال رضاخان که سردارِ سپه (سپاه) و وزیر جنگ شده بود و خود نیز از مردم سوادکوه بود صورت گرفت.
امیراحمدی که از هم قطاران قدیم رضاشاه بود در سال ۱۳۴۴ در ۷۷ سالگی درگذشت. وی نخستین نظامی ایران بود که پس از دوران ساسانیان، سپهبد (اسپهبد) شده بود. واژه های «سپه، سپاه، سپهبد» و ترکیبات آنها، از دوران ایران باستان تا کنون تغییر نیافته اند و در منطقه ای وسیع ازجمله هند بکار می روند. سپهبد امیر احمدی به مشاغل نظامی و غیر نظامی متعدد و گوناگون منصوب شده بود و آخرین سمت او سناتور انتصابی بود.
سپهبد امیراحمدی: زمانی که احمد آقاخان میرپنج (سرتیپ) بود ــــ و هنگامی که سناتور
۱۹۹۹ - رویداد کوی دانشگاه تهران در ۱۸ تیر ۱۳۷۸
یک رشته تظاهرات عمدتا دانشجویی، ۱۸ تیرماه ۱۳۷۸ (۹ جولای سال۱۹۹۹) و در اواخر دومین سال دولت اصلاحات، منجر به ورود پلیس و گروهی دیگر که رسانه ها عنوان «شخصی پوش» به آنان داده بودند در ساعات شب به خوابگاه اصلی دانشجویان دانشگاه تهران معروف به «کوی امیرآباد» شد.
در این رویداد تلفاتی وارد آمد، به ساختمانهای کوی دانشگاه آسیب رسید و گروهی نیز دستگیر و زندانی شدند. گفته شده است که توقیف روزنامه «سلام» توسط دادگاه مطبوعات؛ جرقه این تظاهرات را زده بود. تنها کشته شدن یک نفر در کوی دانشگاه به نام عزت ابراهیم نژاد، رسما تایید شده است. تظاهرات تا چند روز بعد هم به ویژه در تبریز ادامه یافته بود. برخی نیز این تظاهرات را به حساب عدم رضایت عامه از کوتاهی ماموران مربوط در کشف و متوقف ساختن عمل ربوده شدن و قتل چند مخالف نظام معروف به «قتل های زنجیره ای» گذارده بودند.
هنوز ریشه و چگونگی تظاهرات تیرماه ۱۳۷۸ ایران به درستی روشن نیست.
زادروزها
۱۵۷۸ - زادروز فردیناند دوم، امپراتور مقدس روم و پادشاه مجارستان و بوهم
۱۹۱۶ - زادروز ادوارد هیس سیاستمدار بریتانیایی و نخست وزیر این کشور از ۱۹۷۰ تا فوریه ۱۹۷۴
۱۹۳۴ - زادروز مایکل گریوز معمار آمریکایی
۱۹۵۰ - زادروز ویکتور یانوکویچ رئیس جمهور سابق اوکراین
۱۹۵۶ - زادروز تام هنکس بازیگر و کارگردان آمریکایی و برنده ۲ جایزه اسکار
۱۹۶۶ - زادروز آملی نوتوم نویسنده اهل بلژیک
۱۹۸۵ - زادروز اشلی یانگ فوتبالیست انگلیسی
۱۳۱۴ - احمد پژمان، آهنگساز
۱۳۵۹ - نیوشا ضیغمی، بازیگر ایرانی
۱۳۷۸ - ترلان پروانه، بازیگر ایرانی
درگذشت‌ها
۱۶۵۴ - درگذشت فردیناند چهارم پادشاه رومیان، پادشاه مجارستان و بوهم
۱۷۹۷ - درگذشت ادموند برک سیاستمدار، نظریه‌پرداز فلسفه سیاسی و سخنور ایرلندی
۱۸۵۰ - درگذشت زکری تیلور دوازدهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا
۱۸۵۶ - درگذشت آمادئو آووگادرو دانشمند ایتالیایی
۱۹۶۲ - درگذشت ژرژ باتای فیلسوف فرانسوی
۲۰۰۲ - درگذشت راد استایگر بازیگر آمریکایی ، برنده جایزه اسکار
۱۳۸۴ - کریم امامی، نویسنده و مترجم ایرانی
نظر شما