به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، امروز ۵ بهمن برابر با ۲۵ ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید:
رویداد ها:
۱۹۴۲ - فروغی کتک خورد
پنجم بهمن سال ۱۳۲۰ محمدعلی فروغی نخست وزیر وقت هنگام دفاع از لایحه دولت مبنی بر امضای پیمان اتحاد با انگلستان و شوروی (دو دولتی که ایران را اشغال نظامی کرده بودند) درمجلس شورای ملی، توسط یک تماشاگر کتک خورد و اگر نمایندگان به کمک او نشتافته بودند کشته شده بود. با وجود این، لایحه وی در جلسه بعدی مجلس (ششم بهمن ماه) به تصویب رسید و ایران رسما به صف کشورهای درحال جنگ با آلمان، ایتالیا و ژاپن پیوست. در این جلسه تنها ۱۳ نماینده به لایحه رای مخالف داده بودند و گفته بودند که در طول تاریخ بستن پیمان اتحاد یک دولت با دولت هایی که آن کشوررا در اشغال نظامی داشتند بی سابقه بوده است (اتحاد غالب با مغلوب!). این دو دولت [لندن و مسکو]، نخست باید نیروهای خود را خارج سازند، عذرخواهی کنند، غرامات وارده را بپردازند و سپس موضوع اتحاد بررسی شود. پیمان اتحاد نهم بهمن ماه میان نمایندگان سه دولت به امضاء رسید. همین اتحاد سبب شد که ایران بعدا (پس از جنگ جهانی دوم) از اعضای سازمان ملل متحد (متحدان در جنگ با آلمان و ژاپن و فاتحان جنگ جهانی دوم) شود ـ سازمانی که در نزدیک به ۷۰ سال عمر خود، تنها در خدمت و ابزاری در دست پنح دولت فاتح جنگ بوده است و کوچکترین گام عملی در اجرای اعلامیه حقوق بشر و گسترش فرهنگ عمومی برنداشته است.
«محمدعلی روشن» ضارب محمدعلی فروغی در جریان مذکرات مجلس، با صدای بلند و فریاد فروغی را متهم کرده بود که عامل انگلستان بوده و ژنرال نخجوان را که مانع دفاع ارتش از وطن شده بود که رسالت میهنی آن بود به جای محاکمه و اعدام، دوباره وزیر جنگ کرده بود.
۱۹۷۹ - مخالفت کارتر با سفر شاه به آمریکا
نوزدهم ژانویه ۱۹۷۹ سفیر آمریکا در قاهره به شاه (محمدرضا پهلوی) که شانزدهم این ماه کشوررا ترک و وارد اَسوان در جنوب مصر شده بود اطلاع داد که مصلحت نیست فعلا به آمریکا برود و از آن لحظه به بعد سرگردانی شاه [که سالها متحد وفادار آمریکا بود] آغاز شد.
طبق اسناد و عمدتا تاریخ شفاهی (مصاحبه مقامات وقت و نزدیکان شاه ازجمله امیراصلان افشار رئیس تشریفات سلطنتی که با او در اسوان مصر بود)، قرار بود که شاه پس از تأیید نخست وزیری شاپور بختیار در سنای ایران به آمریکا برود و مدتی [و تا بازگشت آرامش به ایران] در اینجا باشد و بیماری سرطان او زیر کنترل درآید. ویلیام سولیوان سفیر وقت آمریکا در تهران ظاهرا ترتیب کار را داده، برنامه را تنظیم کرده و به شاه اطلاع داده بود که در پی آن، شاه فرزندان کوچکتر خودرا به آمریکا فرستاده بود. اندکی پیش از خروج شاه از تهران به او اطلاع داده شده بود که اقامت او در اسوان ـ به رغم سفر انورسادات به سودان ـ کمی طولانی خواهد بود زیراکه که ممکن است مذاکرات جرالد فورد [رئیس جمهور سابق آمریکا که دوست شاه بشمار می آمد] با او در اسوان به درازا بکشد!
شاه پس از ورود به اسوان از همراهان خواست که به سفارت آمریکا در قاهره از برنامه سفر او به آن کشور که از پیش تدارک دیده شده است اطلاع دهند. این کار انجام شد ولی سفیر آمریکا در قاهره پس از مکاتبه و دریافت پیام از کاخ سفید، سه روز بعد به شاه اطلاع داد که فعلا مصلحت نیست! به آمریکا برود. با دریافت این پیام بود که شاه یقین حاصل کرد که شنیده ها درست بوده و لندن، پاریس و واشنگتن، مخصوصا دولت لندن نمی خواهند که او بیش از این رئیس کشور ایران باشد [و به اصطلاح؛ کشتیبان را سیاست دگر آمده بود.]. در همین جا بود که اطلاع یافت که مسکو هم با دریافت این اطمینان که [در ایرانِ پس از انقلاب] فعالیت حزب توده آزاد خواهد بود با طرح رفتن او از قدرت موافق شده است. شاه قبلا و بعدا بارها گفته بود که با فعالیت حزب توده از این جهت مخالفت می کرد که این حزب عامل و «گوش به فرمان» مسکو شده بود و عامل بیگانه بودن در وطن، یعنی خیانت. شاه گفته بود: طیفی از سوسیالیسته ای ملی گرا، سوسیال دمکرات ها نظیر خلیل ملکی، انور خامه ای و ... و نیز گروهی مارکسیست این حزب را در سال ۱۳۲۰ (۱۹۴۱ میلادی و دوران اشغال نظامی) تاسیس کردند که ناگهان دربست نوکر مسکو شد و دیدیم که در ماجرای آذربایجان چه ها کرد و ....
۱۳۵۸ - نخستین انتخابات ریاست جمهوری در ایران
پنجم بهمن سال ۱۳۵۸ نخستین انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار شد. در این انتخابات پنج نفر اول به این ترتیب اعلام شده بودند: ابوالحسن بنی صدر، احمد مدنی کرمانی (دریادار)، دکتر حسن حبیبی، دکتر سامی کرمانی و داریوش فروهر. بنی صدر رئیس جمهور شد و مدنی که میلیونها رای آورده بود به نتیجه انتخابات اعتراض کرد.
وی در استانهای کرمان، کردستان، سیستان و بلوچستان، بندر عباس و زنجان اول شده بود. سبب اعتراض او این بود که برغم منع قانونی، در ۲۴ ساعت پیش از رای گیری هم تبلیغات له بنی صدر و علیه او ادامه یافته بود و موارد دیگر. قطب زاده که بیش از نامزدهای دیگر برای خود تبلیغ کرده بود تنها ۲۵ صدم درصد آرا را به دست آورده بود.
۱۹۵۵ - دولت شوروی به حالت جنگ با آلمان پایان داد.
۱۹۷۲ - درجریان یک کودتا در شیخ نشین شارجه، امیر آن کشته شد و پسرش جای او را گرفت.
۱۳۵۶ ش - ادامه اجتماعات مردمی ضد رژیم طاغوت
با وجود این که عوامل رژیم شاه، اجتماع بیش از دو نفر را در اکثر شهرهای ایران منع کرده بودند، قشرهای مختلف مردم، بدون اعتنا به هشدارهای حکومت نظامی، به راهپیمایی و تظاهرات علیه رژیم ادامه دادند و مزدوران شاه، علی رغم توسل به شدیدترین شیوههای سرکوب، موفق به کنترل مردم نشدند. در این میان برخوردهای خشونتآمیز مأموران حکومتی با مردم، منجر به شهادت تعداد زیادی از مردم در شهرهای مختلف کشور شد.
۱۸۷۱ - کشف میکروب جذام
بیماری عفونی و مزمن جذام با زخمهای شدید توأم است که بافتهای مبتلا شده را از بین میبرد. همچنین عامل مولد بیماری جذام در سلسله اعصاب نیز انباشته و سبب از بین رفتن بخش عمده عصبهای حسی می‌شود. این بیماری بیشتر درمناطق گرمسیر بروز میکند اما مردم سایر مناطق نیز از خطر آن مصون نیستند. در ۲۵ ژانویه ۱۸۷۱ موفق به کشف میکروب این بیماری گردید و در راه درمان آن گامی اساسی برداشته شد. اما با وجود پیشرفتهای قابل ملاحظه در کنترل بیماری جذام، هنوز راه درمان قطعی این بیماری شناخته نشده است و افراد زیادی در کشورهای مختلف از این بیماری رنج میبرند.
۱۴۵۶ - چاپ نخستین کتاب جهان توسط "گوتنبرگ" مبتکر آلمانی
تا عصر گوتنبِرگ، مبتکر آلمانی، کتابها با صرف وقت و زحمت بسیار با دست نوشته میشد و در نتیجه، کم و گران قیمت بود و این امر موجب شده بود که تنها ثروتمندان قادر به تهیه کتاب باشند. از این گذشته نسخههای خطی غالباً دارای غلطها و اشتباهات زیادی بود. در آن زمان نوعی چاپ موسوم به چاپ قالبی وجود داشت که با حک کردن حروف و مطالب به صورت معکوس، آن را به سطح نرمی میفشردند تا نقش ایجاد شود. گوتنبرگ در سال ۱۴۵۰م تمام توان خود را برای ابداع روشی برای چاپ مصروف داشت. او به این فکر افتاد که در ابتدا باید مادهای ارزان قیمت که قابل دسترسی همگان باشد تهیه نماید. وی پس از تهیه مُرکب مخصوص چاپ، حروف ریز و نازک و یک اندازه را از فلز تهیه کرد و با قالببندی آنها و زحمت فراوان موفق شد تا در ۲۵ ژانویه سال ۱۴۵۶م، صنعت چاپ را به جهان علم عرضه کند. گوتنبرگ برای چاپ اولین کار چاپی خود که کتاب مقدس در ۱۲۸۲ صفحه بود دست به قرض زد و چون نتوانست دین خود را ادا نماید سر و کارش به دادگاه کشیده شد و محکوم گردید تا چاپخانه و کلیه لوازم چاپ را به طلبکارانش تسلیم کند. با چاپ کتاب مقدس شامل تورات و انجیل به وسیله حروف سربی متحرکی که گوتنبرگ مخترع آلمانی ساخته بود، صنعت چاپ، متولد شد. همچنین با اختراع حروف سربی متحرک، تحولی عظیم در فرهنگ نشر و مطالعه به وجود آمد و کتاب با تیراژ بالا در دسترس عموم مردم قرار گرفت و از انحصار خواص خارج شد. امروز به جز چند برگ، چیزی از چاپ اول کتاب مقدس باقی نمانده و آنها نیز درموزههای مهم جهان نگهداری میشوند.
۱۹۱۹ - تاسیس «جامعه ملل»
تاریخ تاسیس جامعه ملل را ۲۵ ژانویه سال ۱۹۱۹ و روزی نوشته اند که در مذاکرات ورسای با پیشنهاد تاسیس آن موافقت شد، ولی نخستین مجمع عمومی آن یک سال بعد کار خود را آغاز کرد . مقرّ این جامعه که ایران ازاعضای اولیه آن بود شهر ژنو در کشور بی طرف سویس بود. این جامعه که در آن امتیازی میان کشورهای عضو نبود و حق رد (وتو) وجود نداشت بر پایه اصول ۱۴ گانه «وودرو ویلسون» رئیس جمهور وقت امریکا که یک دانشگاهی بود تاسیس شده بود تا حافظ صلح و حقوق اعضاء باشد. باوجود این، سنای امریکا در آن زمان با عضویت این کشور در جامعه ملل موافقت نمی کرد، زیرا که نمی خواست درگیر مسائل سایر کشورها شود. نخستین اجلاس این جامعه دهم ژانویه ۱۹۲۰ تشکیل شده بود.
خروج بعضی از کشورها از این جامعه آن را بیش از پیش تضعیف کرد. این کشورها هرکدام به دلیلی مورد اعتراض جامعه ملل قرارگرفته بودند. از ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۰ این کشورها از عضویت جامعه خارج شدند:
ژاپن، المان، پاراگوئه، شیلی، ونزوئلا، اسپانیا، پرو، مجارستان و رومانی. جامعه ملل در ۱۹۳۹ شوروی را به دلیل حمله نظامی به فنلاند از عضویت خود برکنار کرد. دارایی های این جامعه در سال ۱۹۴۶ به سازمان ملل انتقال یافت که به ابتکار سران آمریکا و انگلستان برپایه اتحاد کشورهای در حال جنگ با آلمان و ژاپن (متحدین) تشکیل شده است و پنج کشور فاتح جنگ جهانی دوم در آن نسبت به سایر اعضاء دارای امتیار و برتری هستند و مجمع عمومی سازمان که نماینده همه کشورهای عضو است نقش اجرایی، جز انتخاب دبیرکل و پذیرش عضو جدید و ایراد نطق ندارد.
۱۸۷۲ - واگذاری امتیاز استخراج معادن به "رویتر" انگلیسی توسط دولت ایران
در نیمه دوم دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، عدهای از خارجیان تقاضای امتیاز بهرهبرداری ازمعادن و سایر منابع کشور را نمودند. از نخستین و مهمترین آنها، امتیازی بود که به "بارون جولیوس دو رویتر" اعطا شد. علت واگذاری این امتیاز که در ۲۵ ژانویه ۱۸۷۲م و به پیشنهاد صدراعظم عملی گردید، فراهم نمودن وجوه مورد نظر برای پرداخت غرامات جنگی به روسیه بود. اما در واقع بیشتر وجوه دریافتی صرف هزینههای سفر اروپایی ناصرالدین شاه گردید. در این میان، رویتر برای دریافت امضای شاه حدود دویست هزار لیره خرج نمود و با پرداخت رشوههای گزاف به اطرافیان شاه، زمینه را برای امضای قرارداد فراهم ساخت. بر اساس این معاهده، امتیاز استخراج معادن و تأسیس یک بانک ملی به رویتر واگذار شد. در این قرارداد که در ۲۴ فصل تنظیم شده بود همچنین امتیاز ساختن راهآهن از رشت تا تهران و از تهران به خلیج فارس، استخراج سنگهای قیمتی، استفاده از تمامی جنگلها به هر صورت، ساختن سدها، احداث قنوات، مهار رودخانهها، استخراج آبهای زیرزمینی، بهرهبرداری از گمرکات، کنترل تلگراف خانه، در اختیار گرفتن زمین به هر مقدار و رایگان، تأسیس کارخانجات مختلف و... به مدت ۷۰ سال در اختیار رویتر و در حقیقت انگلستان قرار گرفت. این امتیاز به قدری وسیع بود که اجرای آن برای رویتر نیز مشکل مینمود و دو طرف معاهده به زودی فهمیدند که این کار بدون مطالعه دقیق انجام یافته است. بعدها ناصرالدین شاه، از بیم عکسالعمل مردم مشکلاتی در راه اقدام رویتر ایجاد کرد به طوری که رویتر نتوانست طبق قرارداد، در سر موعد معین، کار خود را شروع کند. از سوی دیگر مخالفت مردم و علما و نیز اعتراض روسیه اوج گرفت. مردم به رهبری حاج ملاعلی کنی مجتهد برجسته تهران به مخالفت برخاستند. همزمان با بازگشت شاه از سفر اروپا بازار تهران تعطیل شد و نمایندگان مردم و برخی از درباریان که به دلایل شخصی با صدراعظم مخالف بودند، خواستار برکناری وی و لغو قرارداد شدند. در نتیجه، این قرارداد لغو شد و مبلغی غرامت به رویتر تعلق گرفت. بعدها امتیاز محدودتری از طرف دولت به فرزند رویتر واگذار شد که به تأسیس بانک شاهنشاهی و بانک صنایع و معادن ایران منتهی گشت.
۱۹۲۴ - برگزاری نخستین دوره بازی های زمستانی المپیک در فرانسه
از همان آغاز بازیهای المپیک تابستانی ۱۸۹۶ آتن، در کشورهای اسکاندیناوی و کشورهایی که در دامنه‌های آلپ قرار داشتند، ورزشهای زمستانی با قوانین و مقررات سنتی جریان داشت. در نروژ، سوئد، فنلاند، سوئیس، ایتالیا، اتریش و فرانسه راه رفتن برروی برف و یخ با چوب دستی امری متداول بود اما مسئله راه رفتن روی برف در جریان بازیهای المپیک یک دشواری داشت و آن هم اینکه در جریان بازیهای تابستانی، فصل مساعد نبود تا ورزشهای زمستانی نیز برگزار شود. از سوی دیگر کوبرتن با دوگانه شدن بازیها موافق نبود، اصولاً او و دوستانیش همواره به این موضع فکر می‌کردند که عامل اضمحلال بازیها می‌تواند گسترش آن باشد. پافشاری ورزشکاران شمال اروپا و ترتیب یافتن برخی از پیکارها در سوئد، نروژ و فنلاند سرانجام باعثشد بازیهای غیررسمی زمستانی که از سال ۱۹۰۱ تا ۱۹۱۷ به نام بازیهای نوردیک جریان داشت، جنبه رسمی پیدا کند. مسابقه‌های نوردیک عبارت بود از اسکی صحرانوردی، اسکی با چوگان، پرش با اسکی و هاکی روی یخ که شهر اسلو پایتخت نروژ از سال ۱۸۹۲ بارها میزبان این مسابقه‌ها شده بود. اسکی بازان بریتانیایی از سال ۱۹۱۱ به اسکی کردن از شیبهای تند و شیوه مارپیچ توجه پیدا کردند و در کنگره ۱۹۱۴ آن شیوه‌ها را مطرح ساختند که مورد تصویب قرار گرفت. موضوع قابل تأمل این بود که چند ماده از ورزشهای زمستانی نظیر هاکی روی یخ و اسکیت در بازیهای ۱۹۰۸ لندن و ۱۹۲۰ آنتورپ در برنامه‌های تابستانی گنجانیده شده بود. با برگزاری چند ماده از ورزشهای زمستانی در المپیک آنتورپ و پیروزی یک زوج فنلاندی که برنده مدال طلای اسکیت در المپیک تابستانی شدند، رفته رفته راه اصلی یافته شد و قرار شد که در سال ۱۹۲۴ در شامونی فرانسه در دامنه های پربرف، روزهای بین ۲۵ ژانویه تا چهارم فوریه، هفته بین‌المللی ورزشهای زمستانی برگزار شود. ورزش دوستان جهان خاصه اروپائیان دریافتند که در فصل زمستان هم می توان بازیهای المپیک زمستانی را برگزار کرد و بر همین اساس بود که نخستین دوره بازیهای المپیک زمستانی به رسمیت شناخته شد و فدراسیون بین‌المللی ورزشهای زمستانی تشکیل گردید. در نخستین دوره بازیهای المپیک زمستانی که در شامونی فرانسه برگزار شد، ۲۵۸ ورزشکار از ۱۶ کشور حضور داشتند که در ۱۴ ماده به رقابت پرداختند و در پایان نروژ با ۴ طلا، ۷ نقره و ۶ برنز بالاتر از سایر کشورها درجدول توزیع مدال‌ها قرار گرفت. از آن زمان تاکنون بازیهای المپیک زمستانی به طور منظم هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود.
انتهای پیام/
نظر شما