به گزارش خبرنگار بینالملل ایسکانیور، در میانه افزایش تنشهای تجاری جهانی و فشارهای فزاینده علیه پیمانهای چندجانبه، وزیر امور خارجه چین در جریان سفری دیپلماتیک از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس درخواست کرد تا مذاکرات برای توافقنامه تجارت آزاد با پکن را نهایی کنند. این گام که در شرایط پیچیده ژئوپلیتیکی انجام میگیرد، میتواند وضعیت اقتصادی و امنیتی خاورمیانه را متحول کند.
بیشتر بخوانید:
یوان چین چطور دلار آمریکا را پشت سر گذاشت؟ / زیانهای جنگ تعرفهای ترامپ برای واشنگتن
زمینهها و اهمیت این مذاکرات
مذاکرات تجارت آزاد بین چین و شورای همکاری خلیج فارس که از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، کویت، عمان و بحرین تشکیل میشود، برای بیش از یک دهه در جریان بوده است. با این حال، به نظر میرسد سفر اخیر وزیر خارجه چین به ریاض و دیگر پایتختهای منطقه نشاندهنده اراده سیاسی بیسابقهای برای شکستن بنبستها و دستیابی به توافقی جامع است.
این حرکت در شرایطی صورت میگیرد که نظام تجارت جهانی تحت فشارهای شدید ناشی از تنشهای ژئوپلیتیک، سیاستهای حمایتی و تغییر قواعد زنجیره تأمین قرار دارد. چین با پیشنهاد شراکت اقتصادی عمیقتر به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس درصدد است تا روابط خود را با یکی از حیاتیترین مناطق نفتخیز جهان از رابطه خریدار و فروشنده نفت و گاز به یک مشارکت استراتژیک چندبعدی ارتقا دهد.
ابعاد اقتصادی این توافق
توافقنامه تجارت آزاد طیف وسیعی از حوزهها را در بر میگیرد. انتظار میرود کاهش قابل توجه تعرفهها بر صادرات انرژی کشورهای شورای خلیج فارس به چین و در مقابل کاهش موانع بر صادرات کالاهای با فناوری بالا، کالاهای مصرفی و خدمات چین به بازارهای این منطقه را شامل شود. همکاری در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر، فناوری دیجیتال، زیرساختهای هوشمند و پروژههای عظیم ساخت وساز در راستای کوریدور «کمربند و جاده» از دیگر محورهای کلیدی این توافق خواهد بود.
برای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس این توافق راهبردی برای تنوع بخشیدن به اقتصادهای وابسته به نفت و جذب سرمایهگذاری و فناوری چین در راستای برنامههای بلندپروازانه طرح «چشمانداز» ملی ۲۰۳۰ عربستان سعودی است. برای چین نیز دسترسی امنتر و ترجیحی به منابع انرژی، گسترش نفوذ اقتصادی در گلوگاه استراتژیک جهان و تقویت نقش یوان در مبادلات نفتی از اهداف اصلی محسوب میشود.
بعد امنیتی و دیپلماتیک
وزیر خارجه چین در بیانات خود در ریاض علاوه بر تأکید بر ضرورت تسریع در مذاکرات تجاری بر حمایت از تلاشهای عربستان سعودی برای بهبود روابط با ایران تاکید کرد. این موضعگیری نشان دهنده درک پکن از پیوند ناگسستنی امنیت منطقهای با ثبات اقتصادی است. چین که خود میانجیگر آشتی تاریخی ریاض تهران در سال ۲۰۲۳ بود، همچنان بر نقش دیپلماتیک سازنده خود در کاهش تنشها در خلیج فارس پای میفشارد.
چنین به نظر میرسد که یک توافق تجاری عمیق میان چین و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس موجب ایجاد و تقویت یک مسیر درست برای چین در ایفای یک نقش بزرگتر در مسائل امنیتی منطقه خواهد شد که موازنهای در برابر نفوذ سنتی قدرتهای غربی ایجاد خواهد نمود. پکن ترجیح میدهد از طریق همکاری اقتصادی و دیپلماسی و نه از طریق حضور نظامی مستقیم، امنیت جریان انرژی و منافع خود را تضمین نماید.
چالشهای پیشروی این توافق
با وجود خوشبینی نسبی مسیر نهایی شدن این توافق هموار نیست. تفاوت در سطح توسعه اقتصادی، حساسیت بخشهای خاص اقتصادی هر کشور به رقابت پذیری کالاهای چینی و نگرانیهای احتمالی درباره استانداردهای کار و محیطزیست از جمله موانع پیش رو هستند. از سوی دیگر این حرکت چین میتواند با نگرانیها و واکنش غرب به ویژه ایالات متحده مواجه شود. واشنگتن که مدتهاست خلیج فارس را منطقه نفوذ استراتژیک خود میداند، ممکن است گسترش نفوذ اقتصادی و سیاسی پکن را به دیده تهدید بنگرد. با این حال بسیاری از کشورهای منطقه به دنبال تنوع بخشیدن به روابط خارجی خود و اتخاذ یک راهبرد موازنه گرایانه بین شرق و غرب هستند.
ظهور نظم اقتصادی جدید
در صورتی که مذاکرات پیش رو به موفقیت بیانجامد، بزرگترین بلوک تجاری یکپارچه با چین در خاورمیانه شکل خواهد گرفت. این توافق نشاندهنده ظهور نظم اقتصادی جدیدی است که کمتر بر محور غرب متمرکز است.
نتیجه این مذاکرات نه تنها بر تراز تجاری دو طرف بلکه بر توازن قوا در منطقه تأثیر خواهد گذاشت. پیوند عمیقتر اقتصادی بین پکن و ریاض و دیگر پایتختهای حاشیه خلیج فارس میتواند انگیزه همه طرفها برای حفظ ثبات و کاهش درگیری در منطقه را افزایش دهد.
این تلاش چین نشان میدهد که پکن در شرایط تکه تکه شدن اقتصاد جهانی نه تنها از آرمان تجارت آزاد دفاع میکند بلکه فعالانه در حال ساختن شبکههای اقتصادی جایگزین حول محور خود است. موفقیت یا شکست این اقدام دیپلماتیک فصل جدیدی در تاریخ روابط غرب آسیا و آسیا را خواهد گشود.
انتهای پیام/
نظر شما