به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری ایسکانیوز، اکثر کارشناسان به دلایلی از جمله موازیکاری و ناهماهنگی دستگاههای تبلیغی، اتلاف هزینهها و استفاده غیربهینه از امکانات گسترده در دستگاههای مختلف، عدم استفاده از پتانسیل و انرژی مردمی در ارتقاء فعالیت دستگاههای دینی ـ قرآنی در کشور و نیز شناخت نه چندان صحیح نهادهای دینی از محیط و آسیبهای وارده بر جامعه، بر لزوم ساماندهی دستگاههای تبلیغی و دینی ـ قرآنی در کشور اتفاقنظر دارند.
اما نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد، نحوه این ساماندهی است؛ اینکه ادغام نهادها و سازمانهای مربوطه میتواند، راهگشا باشد یا نیازمند تشکیل ستاد و شورایی در این زمینه هستیم تا بتواند وظیفه هماهنگی این نهادها را به عهده بگیرد. شنیدن دیدگاه مسئولان دستگاهها، نمایندگان مجلس و اعضای کمیسیون فرهنگی در این زمنیه میتواند افق روشنی را در مسیر پیشروی مسئولین قرار دهد.
امروز زمان بازسازی و بازآرایی سیستم فرهنگی است
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی 22 شهریور سال جاری در نشست خبری که با خبرنگاران داشت، با اشاره به تعدد دستگاههای فرهنگی گفت: امروز دستگاههای متعدد فرهنگی داریم که شاید زمانی بنا بر ضرورتی و به جا تأسیس شدهاند اما به هر حال بعد از گذشت بیش از چهل سال از انقلاب، نیازمند بازبینی و بازسازی دستگاههای فرهنگی هستیم، البته در جاهایی هم کارهای غیر کارشناسانه انجام شده و حتی بودجههایی هم اختصاص یافته اما اگر میخواهیم موضوع فرهنگ با سرعت و قوت پیش برود باید دستگاههای مختلف به هم پیوند بخورند و امروز زمان بازسازی و بازآرایی سیستم فرهنگی است. این موضوع دغدغه رهبر معظم انقلاب نیز هست. آنچه به ما سپرده شده جدی و محکم گرفتیم و خود را خادم فرهنگ میدانیم و هر چه که رهبر معظم انقلاب صلاح بدانند ما تابع هستیم و در خصوص این امر تا حکمی صادر نشود نمیتوان در خصوص آن صحبت کرد اما میتوان گفت تا کنون اتفاقی در این زمینه نیفتاده است.
شورای هماهنگی قبل از بسیاری از نهادها تشکیل شد
این در حالی است که مرداد ماه سال گذشته قائممقام شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی زمزمههای ادغام شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی در برخی نهادهای دیگر را صریحاً تکذیب کرد. وی دلایل خود را برای بیبدیل بودن نقش این شورا و نیز اهمیت وجود نهادی مستقل با کارکردهای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی مطرح کرد و با بیان اینکه بسیاری از نهادهای فرهنگی و تبلیغی بعد از شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی تشکیل شدند، اظهار داشت: بهعنوان نمونه سازمان تبلیغات اسلامی در تیرماه سال ۶۰ تأسیس شد.
وی شورای هماهنگی را شورایی کاملاً فراگیر و فراسازمانی توصیف کرد و گفت: رهبر انقلاب با اشراف و احاطه کاملی که به عملکرد این نهاد دارند، میفرمایند شناخت لحظه و انجام بهموقع وظیفه از ویژگیهای شورای هماهنگی است. شورای هماهنگی بدون نگاه به حرکت جناحها و گروههای مختلف سیاسی با حفظ اصول و خطوط قرمز اعتقاد دارد انقلاب مربوط به همه مردم است و وظیفه ما زمینهسازی برای حضور حداکثری مردم در همه مناسبتها است.
قائم مقام شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی با یادآوری مناسبتهای تقویمی و مناسبتهای اقتضایی، گفت: در عملکرد شورای هماهنگی، قلّههای افتخاری وجود دارد که در بیانات رهبر معظّم انقلاب نیز آمده است. یکی از این قلّهها قضیه قانون مطبوعات و فضا و فتنهای بود که در 18 تیر 78 در تهران به راه افتاد و شعارهای ساختارشکنانهای که مطرح شد، این حرکت چگونه مدیریت شد؟ شورای هماهنگی اعلام راهپیمایی کرد و در ۲۳ تیر 78 مردم حضور پیدا کردند و غائله پایان یافت و یا حضور حماسی مردم در نهم دی سال 88 نیز با فراخوان شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی و حضور مردم به ثمر نشست.
چراغ سبز شورای انقلاب فرهنگی برای ادغام
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی میگوید: نظام تبلیغ دین باید در خدمت سازندگی و پیشرفت کشور باشد و امروز اینگونه نیست. اما اگر ادغام نهادهای تبلیغی این ساختار را اصلاح کند، امری مبارک است. ادغام نهادهای تبلیغی مانند سازمانهای تبلیغات اسلامی و اوقاف، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و... در نگاه اول شاید اتفاق خوبی به نظر برسد، اما این کار قطعاً نیازمند کارشناسی گسترده و استخراج محاسن و معایب و رفع موانع و همچنین در نظر گرفتن شرایط از جمله امکانات، بودجهها و نیروهای انسانی است.
معاون پژوهشی ـ آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی، نیز معتقد است که بررسی دقیق و کارشناسانه طرح ادغام برخی از نهادها در صورتیکه در مجلس شورای اسلامی مطرح شود و به صورت آئیننامه و دستورالعمل و طرح جامع همراه با شرح وظایف به آنان ابلاغ شود، در سطوح مختلف تأثیرگذار بوده و دلسوزان نظام به نتیجه جامع و مطلوبی دست خواهند یافت.
هدایتخواه با اشاره به تشکیل ستادی در این خصوص تصریح میکند: ستاد عالی در این طرح پیشبینیشده، که زیر نظر رهبر معظم انقلاب و اعضای آن و دستگاههای مختلف دینی ـ تبلیغی فعالیت میکنند و وظیفه ساماندهی این نهادها را در کشور برعهده دارند و برنامهریزی، آموزش نیروی انسانی، نظارت و مدیریت بر افعال را عهدهدار شدهاند.
حجتالاسلام یحییزاده نیز این گونه پاسخ میدهد که در این طرح چیزی به نام ادغام دیده نمیشود، چرا که ادغام تابهحال در جامعه ما کارساز نبوده و امکان ذهنیتسازی را در جامعه تقویت میکند. در این طرح بهنحوی توزیع کارها تعریف، حوزهها و سیاستگذاریهای سازمانها تمییز داده شده است تا دستگاههای مربوطه بتوانند، با مشخصبودن چشمانداز و قلمروکاری به موفقیت این مقوله کمک نمایند. در این مقوله موازیکاری به معنای خاص در دستگاههای قرآنی دیده نمیشود.
اکبری جدی، معاون فرهنگی سابق نهاد رهبری در دانشگاه نیز در این زمینه معتقد است: وجود شورایی خاص، جهت طراحی و برنامهریزی در این راستا که بتواند، سیاستگذاری صحیحی در عرصه فرهنگی ـ دینی و نیز در عرصههای کلان جامعه ایفا کند و نیز به تقسیم کار و هماهنگی امور بپردازد و در چارچوبی خاص، مصوبات این شورای عالی را به اجرا درآورد و از هرگونه موازیکاری و کمکاری در عرصه فعالیتهای فرهنگی جلوگیری نماید ضروری است. موفقیت و ضمانت لازم برای محققشدن این هدف و برنامه شورا در آینده وجود دارد، چرا که نهادهای بسیاری در این زمینه فعالیت میکنند و از طرفی نیز باید توجه داشت که ترکیب این نهادها معجونی از نظرات را پدید آورده که برای محققشدن و هماهنگی، کار را مشکل میکند.
معاون فرهنگی سابق نهاد رهبری در دانشگاهها در ادامه گفت: البته هماهنگی بین آنها کار بسیار، مشکل و طاقتفرسا است و در بعضی موارد سبب موازیکاری میشود و بدین دلیل باید شورای عالی سیاستگذاری بر افعال آنان نظارت داشته باشد. ادغام، حذف و یا ایجاد نهادهای قرآنی ـ فرهنگی ـ دینی از اختیاراتی است که با توجه به ضروریات به این نهادها داده شده است.
مدیر حوزه علمیه قم، به وجوب تشکیل شورای عالی سیاستگذاری در کشور اشاره و خاطرنشان میکند: اگر این شورا، سیاستگذاریهای خود را مرتبط با تصمیمگیریهای دولت تدوین نمایند و تا حد امکان دستگاههای مربوط را ادغام کند، میتوان نتایج مطلوبی را به دست آورد. این شورا در کشور، از هرگونه موازیکاری جلوگیری خواهد کرد و مأموریتهای ویژه را به هر دستگاه با توجه به توانمندیها و ظرفیتها واگذار مینماید.
آرینمنش، نماینده مردم مشهد در مجلس نیز تاکید میکند: باید دید که نهادها و دستگاههای تبلیغی دینی قادر به تحقق اهداف هستند، یا اینکه تجمیع این نهادها میتواند نتایج مثبتتری در پی داشته باشد. این امر نیازمند بررسی بیشتر است.
آرینمنش در ادامه به دیدگاه مخالفان این طرح نیز اشاره میکند و میگوید: مخالفان طرح ساماندهی، معتقدند که تعدد نهادهای دینی نقطه ضعف نیست، بلکه نقطه قوت است و آنقدر خلا فعالیتهای دینی و قرآنی فراوان است که اگر دهها نهاد مشابه نیز به وجود آید، نه تنها مشکلی ایجاد نمیکند، بلکه در رسیدن به اهداف کمک میکند.
نائبرئیس دوم کمیسیون فرهنگی با تأکید بر اینکه باید اهداف طرح را مورد توجه قرار داد، بیان میکند: نکته مهم این است که حداقل اگر تجمیع نهادهای تبلیغی صورت نمیگیرد، نیاز به ساماندهی این دستگاهها احساس میشود و این ساماندهی باید مثبت ارزیابی شود.
وی تشکیل ستادی جدید برای نظارت بر جهتگیری دستگاههای دینی را باعث موازیکاری دانست و ادامه میدهد: در حالی که از وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی ساماندهی نهادهای فرهنگی است و علاوه بر آن شورای فرهنگ عمومی، نیز در کشور وجود دارد، که یک نهاد هماهنگکننده است، ایجاد یک ستاد جدید، باعث موازی کاری میشود، ولی معتقدم که باید حوزه فعالیت نهادها مشخص و هماهنگی کامل بین آنها صورت گیرد.
هاشمزاده هریسی ادغام برخی از نهادها و دستگاههای تبلیغی را امری مناسب میداند و ابراز میکند: تعدد دستگاهها باعث کارهای سطحی و ضعیف میشود، اگر تعداد کم شود، بر قدرت دستگاهها افزوده میشود و بودجههای فرهنگی و تبلیغی به شکل مناسبتری بین آنها تقسیم میشود و هر دستگاهی میتواند کارکرد خاص خود را داشته باشد، پس ادغام نیز امری ضروری است. ساماندهی و ادغام که اصل موضوع هستند، مهم است، ولی مهمتر از آن نحوه و شکل این ساماندهی و ادغام است که در صورت عدم کارشناسی، باعث بدتر شدن امور میشود.
وی ضمن اینکه خواستار بررسی دقیق وضعیت دستگاههای تبلیغی و دینی ـ قرآنی در کشور است، اظهار میدارد: باید عیوب و نقاط مثبت این نهادها بررسی شود و در این راه نیز از نظرات کارشناسان و نخبگان استفاده شود و فراتر از دیدگاههای سیاسی و جناحی با این موضوع برخورد شود. کمیسیون فرهنگی مجلس نیز باید همین روش را در پیش بگیرد.
کعبی، عضو شورای نگهبان قانون اساسی در زمینه بحث ادغام ساختاری برخی دستگاههای تبلیغی و دینی ـ قرآنی و ایجاد دستگاه جدید ابراز میدارد: ادغام دستگاههای تبلیغی و دینی ـ قرآنی میتواند هم نقاط مثبت و هم منفی به همراه داشته باشد، ولی در مجموع، ساماندهی این دستگاهها نباید به معنای ادغام همه آنها مورد نظر قرار گیرد.
حجتالاسلام ربانی نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی با اشاره به دیدگاه برخی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس مبنی بر ادغام ساختاری برخی دستگاههای تبلیغی بیان تاکید دارد: این ادغام در بسیاری از موارد غیرممکن است و اگر این طرح به این شکل به تصویب برسد، ما مصوبهای را تصویب کردهایم که در آینده تبعات زیادی خواهد داشت. شخصاً با ادغام مخالف هستم. این دستگاهها با وجود نقاط اشتراک، داری نقاط افتراقهای برجستهای هستند. پیشنهاد من این است که بیشتر روی سیاستگذاری کار کنیم.
این نماینده مجلس هفتم ابراز میدارد: باید براساس این سیاستگذاریها چارچوب عملکرد و وظایف دستگاههای تبلیغی و نیز حدود اختیارات آنها مشخص شود و سیاستهای خاصی که هر کدام از این نهادها برای رسیدن به افقهای مدنظر خود دارند را از هم جدا کنیم. اگر در زمینه ساماندهی و به ویژه ادغام دستگاههای تبلیغی و دینی ـ قرآنی افراط شود، در آینده با چالشهای جدی رو به رو خواهیم بود؛ چالشهایی که باعث توقف کارها میشود و شاید منجر به تغییر مجدد این قانون شود.
شاکری، عضو جمعیت ایثارگران در این زمینه دیگاه خاص خود را دارد، وی میگوید: ما در بخشهایی که هنوز نتوانستهایم کمبودهای مربوط به تولید و مصرف محصولات فرهنگی را جبران کنیم، نباید دستگاهی را حذف کنیم، حتی اگر چند مرکز موازی موجود باشد. تجمیع دستگاهها وقتی مفید است که موازیکاری غیر لازم داشته باشیم، در حالی که موازیکاری لازم، مفید است.
این تحلیلگر سیاسی در تشریح موازیکاری لازم و غیرلازم ابراز داشت: در دیداری که با مقام معظم رهبری پیرامون رمان و داستان داشتیم، ایشان نکتهای فرمودند، مبنی بر اینکه ما آنقدر بارهای به زمین مانده در بخشهای فرهنگی داریم که حتی اگر چند کار موازی نیز در این زمینه صورت گیرد، لازم و مفید است
با نگاهی اجمالی به مطالب فوق، متوجه چند نکته میشویم. نخست اینکه در مورد نحوه این ساماندهی نظرات مختلف و گاها مخالفی وجود دارد. گروهی ادغام را مضر میدانند و معتقد هستند که هر دستگاه کارکرد خاص خود را دارد و به جای ادغام باید با تشکیل یک ستاد هماهنگی (که در ساختار این نهاد نیز اختلاف نظرهایی وجود دارد)، هماهنگی بین نهادها و دستگاههای تبلیغی و دینی ـ قرآنی را بیشتر کرد.
از طرف دیگر برخی نیز به دلایل متعدد از جمله موازیکاری و تعدد این دستگاهها، معتقدند که ادغام میتواند ضمن اینکه از حجم این ارگانها بکاهد، کارایی بیشتری را همراه داشته باشد.با توجه به تصویت کلیات این طرح در کمیسیون فرهنگی مجلس، لازم است این کمیسیون از دیدگاه و نظرات کارشناسان و مسئولین دستگاهها استفاده کند و بهترین تصمیم را اتخاذ کند.
انتهای پیام/
نظر شما