به گزارش گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز، در سالهای اخیر که بازار کتاب با شتابی بیسابقه گسترش یافته و انبوهی از عناوین رنگارنگ هر روز بر قفسهها ظاهر میشود، خواننده بیش از هر زمان دیگری در معرض انتخابهای گوناگون قرار دارد؛ اما این وفور ظاهری همیشه نشانه سلامت نیست. در سایه این تنوع، پدیدهای به نام «کتابسازی» یا همان نشر تقلبی رو به رشد است؛ پدیدهای که نهتنها ارزش ادبی و فرهنگی آثار را مخدوش میکند، بلکه اعتماد مخاطب و سلامت اقتصاد نشر را نیز با تهدیدی جدی مواجه میسازد. در چنین شرایطی، اهمیت انتخاب ناشران اصیل، معتبر و صاحب تجربه بیش از پیش آشکار میشود؛ ناشرانی که با تکیه بر میراث فرهنگی خود، سالهاست از مترجمان برجسته، ویراستاران حرفهای و مجموعهای منسجم از معیارهای کیفی بهره گرفتهاند تا آثار کلاسیک و ارزشمند جهان را به دقیقترین و شایستهترین شکل در اختیار مخاطبان قرار دهند.
کتابهایی که زیر نظر ناشران متعهد منتشر میشوند، معمولاً نتیجه مسیری طولانی از تحقیق، ترجمه دقیق، ویرایش چند مرحلهای و نظارت پیوسته هستند. ناشران اصیل معمولاً مترجمانی را به کار میگیرند که نهتنها تسلط عمیق بر زبان مبدأ و مقصد دارند، بلکه با تاریخ ادبیات نیز آشنا هستند. چنین مترجمانی میتوانند مفهوم، لحن و ساختار اثر اصلی را با ظرافتی بیبدیل به فارسی انتقال دهند؛ در حالی که بسیاری از مترجمان غیرحرفهای که برای ناشران کتابساز ترجمه میکنند، نه فرصت کافی برای کار دقیق دارند و نه آموزش و تجربه لازم را. نتیجه آن میشود که متنی مغشوش، سطحی یا حتی گمراهکننده به مخاطب ارائه میدهند.
بهعلاوه، ناشران حرفهای از طراحی جلد گرفته تا صفحهآرایی، انتخاب کاغذ، و نحوه عرضه در بازار را با هدف ارائه محصولی آبرومند انجام میدهند. این دقت به دلیل احترام به خواننده و شأن اثر است. اما ناشران کتابساز معمولاً با هدف تولید سریع و کمهزینه عمل میکنند. آنها کیفیت کاغذ را فدای سود میکنند، ترجمههای شتابزده یا کپیشده ارائه میدهند، طرح جلدهای آماده و بیروح استفاده میکنند، و هیچ روند ارزیابی علمی یا ادبی بر آثارشان نظارت ندارد. همین بیتوجهی به کیفیت باعث میشود خواننده نهتنها از مطالعه اثر لذت نبرد، بلکه تصور اشتباهی از محتوای اصلی پیدا کند و یا به کلی از کتاب خواندن پشیمان شود.
بعلاوه اینکه در کنار مسائل فرهنگی، پایداری اقتصادی ناشران معتبر به معنای پایداری اقتصاد فرهنگی کشور نیز هست. وقتی یک ناشر اصیل بتواند از طریق فروش سالم و منصفانه آثار خود به حیات ادامه دهد، این امکان را پیدا میکند که کپیرایت آثار خارجی را به رسمیت بشناسد و همچنین به نویسندگان ایرانی فرصت بدهد در یک رقابت سالم جهانی حضور داشته باشد. اما وقتی بازار از کتابهای تقلبی پر شود، نهتنها گردش اقتصادی سالم مختل میشود، بلکه کل ساختار نشر به سمت بیاعتمادی و کاهش اعتبار سوق پیدا میکند. حتی کتابفروشیها نیز از این وضعیت آسیب میبینند؛ زیرا کتابهای بیکیفیت کمتر موجب رضایت مشتری میشوند و در بلندمدت کاهش فروش و بیاعتمادی عمومی را رقم میزنند.
اما سوال بزرگ اینجاست مردم چگونه باید بتوانند فرق کتابسازان را با ناشران اصلی که آثار کلاسیک جهان را با ترجمههای اصیل ارائه میدهند متوجه شوند؟ در این گزارش تلاش داریم تا تعدادی از ناشران باسابقه را معرفی کنیم.
مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر که در سال ۱۳۲۸ تاسیس شد اولین، معروفترین و قدیمیترین ناشر عمومی تاریخ معاصر ایران است. نهادی که به یکی از ستونهای اصلی توسعه صنعت چاپ و نشر کشور تبدیل شد. یکی از مهمترین دستاوردهای مؤسسه در سالهای نخست، انتشار مجموعههای مرجع و آثار ادبی برجسته بود. امیرکبیر با جذب مترجمان توانمند، آثار مهمی از ادبیات جهان را با کیفیتی ممتاز منتشر کرد.
پس از امیرکبیر، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی یکی از قدیمیترین و تأثیرگذارترین نهادهای نشر کتاب در ایران است؛ ناشری که در طول بیش از نیم قرن فعالیت،نقش مرجع فرهنگی و علمی ایفا کرده است. نام این انتشارات از ادغام دو مؤسسه پیشرو در عرصه نشر یعنی بنگاه ترجمه و نشر کتاب و مؤسسه انتشارات فرانکلین شکل گرفت.
مؤسسه فرانکلین که شاخهای از فرانکلین بینالمللی بود، در سال ۱۳۳۳ در ایران تأسیس شد. این نهاد با مدیریت همایون صنعتیزاده و با هدف ترجمه، ویرایش، چاپ و نشر آثار علمی، فرهنگی و ادبی وارد عرصه نشر شد
رفته رفته این انتشارات به مرور تبدیل به یکی از مراکز اصلی نشر کتابهای مرجع، دانشگاهی و فرهنگی شد و در کنار کتابهایی که بسیاری از آنها در دانشگاهها تدریس میشوند یا منبع پژوهش و تأمل محققان، نویسندگان هستند بسیاری از آثار کلاسیک جهان در این موسسه ترجمه و چاپ گردید.
البته در سالهای اخیر مشکلاتی مانند بدهیهای مالی بالا، عقبافتادگی حقوق کارکنان و کاهش قدرت پدیدآوری فرهنگی، این انتشارات را در شرایط بغرنجی قرار داد اما طرحهایی برای احیای این انتشارات مطرح شدند.
انتشارات خوارزمی در دهه ۱۳۴۰، در دورهای که بازار کتاب ایران بهسرعت در حال مدرن شدن بود و نیاز به ناشران حرفهای بهطور جدی احساس میشد، پا به عرصه گذاشت. در سالهای بعد، با افزایش شمار مترجمان و نویسندگان حرفهای و اقبال روزافزون نسل جوان به مطالعه، خوارزمی به یکی از مهمترین مراکز تولید کتاب در حوزه علوم انسانی، ادبیات و فلسفه تبدیل شد. انتشار آثاری از نویسندگان برجسته ایرانی در کنار ترجمه آثار کلاسیک و معاصر جهان مورد توجه این انتشارات قرار گرفت.
انتشارات نگاه در سال ۱۳۵۲ به یکی از ستونهای ادبیات و علوم انسانی در ایران بدل شد. با گذر زمان و تجربه، انتشارات نگاه رشد کرد؛ و دامنه فعالیت آن فراتر از ادبیات صرف رفت. نگاه آثار خود را در حوزههایی مانند شعر، داستان و رمان، نقد و نظریه، تاریخ، هنر، فلسفه، روانشناسی و ترجمه آثار ادبی برجسته جهان منتشر کرد.
یکی از پایههای مهم اعتبار نگاه، همکاری آن با شاعران و نویسندگان نامآشنایی همچون احمد شاملو، سیمین بهبهانی، نیما یوشیج و نویسندگانی چون بزرگ علوی، غلامحسین ساعدی و محمود دولتآبادی، کسانی که آثارشان پیش از آن ترجمه و انتشار عمومی نداشت، اما نگاه آنها را به خوانندگان ایرانی عرضه کرد.
انتشارات نیلوفر یکی از باسابقهترین و معتبرترین ناشران ایران است که در سال ۱۳۵۶ تأسیس شد و با گذشت بیش از چهار دهه، توانسته جایگاه ویژهای در عرصه نشر ادبی و فکری بیابد و به یکی از مرجعهای اصلی برای خوانندگان جدی ادبیات تبدیل شود.
از آغاز، نیلوفر به عنوان ناشری متمرکز بر ادبیات شناخته شد؛ اما به مرور دامنه فعالیتهایش گسترده شد. این نشر علاوه بر ادبیات داستانی، آثاری در حوزههای ادبیات نمایشی، نقد ادبی، فلسفه، شعر، اسطورهشناسی، دینپژوهی و تاریخ منتشر کرده است. بخشی از شهرت نیلوفر مرهون همکاری با نویسندگان و مترجمان حرفهای و مطرحی از جمله هوشنگ گلشیری، گلی ترقی، بهرام صادقی، جمال میرصادقی و ترجمههایی از آثار نویسندگان جهانی توسط مترجمانی چون نجف دریابندری، ابوالحسن نجفی، کریم امامی و … اشاره کرد.
بدیهی است معرفی ۵ موسسه انتشاراتی فوق با تمرکز بر ادبیات کلاسیک ایران و جهان به مخاطبین معرفی شدند و طبیعتا موسسات و ناشران با سابقه و با اصالت دیگری در سپر نشر ایران وجود دارند.
در نهایت باید گفت که خرید کتاب از ناشران معتبر، نوعی انتخاب فرهنگی آگاهانه است؛ انتخابی که بر کیفیت مطالعه فردی، سلامت نشر، و آینده ادبیات کشور تأثیر میگذارد. در دورانی که تولید سریع و سود کوتاهمدت بر بسیاری حوزهها سایه انداخته، ارزش حمایت از ناشرانی که هنوز به اصول پایبندند، دوچندان است. هر کتابی که با دقت و عشق ترجمه و منتشر میشود، نهتنها یک اثر ادبی، بلکه قطعهای از تاریخ فرهنگی ماست.
انتهای پیام/
نظر شما