۲۹ اردیبهشت در تاریخ چه گذشت؟

امروز ۲۹ اردیبهشت برابر با ۱۹ مِی تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، امروز ۲۹ اردیبهشت برابر با ۱۹ مِی تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید:

۲۸ اردیبهشت در تاریخ چه گذشت؟

رویداد ها:

۷۴۹ - شکست امویان از ابومسلم خراسانی 

۱۹ ماه می سال ۷۴۹ و دو سال پس از آغاز بپاخیزی ابومسلم خراسانی بر ضد امویان، ارتش مروان آخرین خلیفه اموی شرق (دمشق) در جنگ از او شکست خورد و حکومت امویان (که مورد تنفر شیعیان هستند) متزلزل و مناطق واقع در شرق شام (سوریه) از کنترل امویان خارج شدند.
   
 ۲۰ ماه بعد، ارتش مروان دوم در کنار رود زاب در بین النهرین بازهم از نیروهای ابومسلم شکست خورد که این، یک شکست نهایی بود و عباسیان با کمک ابومسلم بر جای امویان نشستند و دارالخلافه را از دمشق به بغداد منتقل کردند. از آن پس، حکومت امویان تا مدتی منحصر به اندلس (اسپانیا) و گوشهِ دوردست آفریقای شمال غربی بود.

۱۵۲۱ - تصرف شهر بلگراد پایتخت یوگسلاوی توسط سپاهیان عثمانی

امپراتوری عثمانی از اواخر قرن چهاردهم میلادی، پیشروی در مناطق غربی قلمرو خود را آغاز کرد و در طی سال‏های بعد، تقریباً تمام این منطقه را زیر سلطه خود در آورد. دولت عثمانی در این راستا و در ۱۹ مه ۱۵۲۱م در طی نبردی سخت، شهر بلگراد پایتخت یوگسلاوی را تصرف کرد و بعدها قسمت‏هایی از مجارستان را ضمیمه خود نمود. با این حال، این متصرفات در اثر ضعف امپراتوری عثمانی و اعمال نفوذ دولت‏های اروپایی، به تدریج تا اوایل قرن بیستم، به استقلال رسیدند. 

۱۵۳۶ - هنری هشتم پادشاه انگلستان به جای طلاق دادن که منع مذهبی داشت، به همسر دوم خود «آن بولین Anne Boleyn» اتهام نقض وفاداری وارد ساخت و اورا به جلاد سپرد و گردن زده شد. هنری هشتم می خواست که زن دیگر بگیرد. 

۱۲۹۱ - کشته شدن "یپرم خان اَرمنی" از قاتلان شیخ فضل‏ اللَّه نوری

یپرم خان ارمنی، که فردی قسی ‏القلب و بی‏رحم بود در حدود سال ۱۲۴۴ ش (۱۸۶۵ م) در توابع گنجه در ارمنستان به دنیا آمد. در ۲۲ سالگی قصد عزیمت به عثمانی را داشت اما دستگیر و به سیبری تبعید شد. سه سال بعد، از سیبری فرار کرد و به ارمنستان بازگشت. در ۱۲۸۰ ش به تبریز و سپس گیلان رفت و به همراه سپاهیان محمد ولی خان تنکابنی، سپهدار اعظم، برای فتح تهران حرکت کرد. یپرم خان پس از فتح تهران به ریاست شهربانی رسید و در این منصب و به نام آزادی‏خواهی، جنایت‏های متعددی را مرتکب گردید. یپرم از جمله عوامل مؤثر در محاکمه و شهادت آیت ‏اللَّه شیخ فضل اللَّه نوری بود و در این راه تلاش زیادی نمود. او همچنین مخالفان خود را به زندان انداخته و یا اعدام می‏کرد. سرانجام یپرم خان ارمنی در جریان نبرد با سالارالدوله، از شاهزادگان قاجار، که در غرب کشور ادعای سلطنت کرده بود، کشته شد و زندگی ننگین او در ۴۷ سالگی خاتمه یافت. 

۱۹۱۷ - پدید آمدن جایزه ادبی پولیتْزِر در ایالات متحده امریکا

در نوزدهم مه ۱۹۱۷م، جایزه ادبی پولیتْزِر توسط مدرسه روزنامه ‏نگاری دانشگاه کلمبیا که از طرف جوزف پولیتزر روزنامه‏ نگار معروف امریکایی تأسیس شده بود، از محل وجوهی که وی در وصیت‏نامه خود به این کار اختصاص داد، شکل گرفت. این جایزه ادبی امریکا که شهرتی همپایه جایزه ادبی نوبل دارد، همه ساله به برجسته‏ ترین نویسندگان، روزنامه‏نویسان و موسیقی‏دانان تعلق می‏گیرد. از سال ۱۹۱۷م به این طرف، هر سال در ماه مه، عده‏ای از روزنامه‏ نویسان، نویسندگان، موسیقی دانان و منتقدان و... آراء و عقاید خود را در مورد پدیده‏ های برجسته هنری و ادبی سالِ قبل از آن اعلام می‏دارند. در نهایت، با اکثریت آراء، یک نفر از میان آثار موجود انتخاب می‏شود و جایزه را دریافت می‏کند. این جایزه، در ادبیات به رشته‏ های داستان، درام و... و در روزنامه‏ نگاری به کاریکاتور، عکاسی و گزارش‏های عمومی و... تعلق می‏گیرد.

۱۹۳۶ - اختراع دستگاه رادار توسط "رابرت داتسون وات"

در ۱۹ مه ۱۹۳۶م دستگاه رادار توسط رابرت داتسون وات مخترع انگلیسی ساخته شد. این دستگاه که وسیله‏ای مهم برای کشف و شناسایی در عملیات مختلف نظامی و غیر نظامی است، برای اولین بار در یکی از فرودگاه‏های انگلیس نصب شد. رادار در جنگ جهانی دوم، وسیله هشداردهنده مهمی محسوب می‏شد. در حال حاضر از رادار در زمینه ‏های گوناگون استفاده می‏شود. 

۱۹۶۷ - زادروز دکتر محمد مصدق

بیست و نهم اردیبهشت زادروز دکتر محمد مصدق ناسیونالیست بنام ایرانی، بانی ملی شدن نفت ایران و رهبر وطن در سال های ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ است که به سال ۱۲۵۸خورشیدی (۱۸۷۹ میلادی) در تهران به دنیا آمد و در ۱۴ اسفند ۱۳۴۵(مارس ۱۹۶۷) فوت شد.
     
دولت مصدق با براندازی ۲۸ امُرداد ۱۳۳۲ ساقط و خود او پس از سه سال زندان تا پایان عمر به حالت تبعید در روستای احمدآباد ساوجبلاغ (نزدیک کرج) تحت نظر بسر برد. دکتر مصدق تبعید خود در احمد آباد را غیر قانونی اعلام کرده بود زیرا حکم قضایی بر تبعید او وجود نداشت.
     
دکتر مصدق پیش از نخست وزیری، چند دوره نمایندگی تهران در مجلس را بر عهده داشت. مصدق برای نخستین بار از شهر اصفهان به نمایندگی مجلس انتخاب شده بود. او وزیر و استاندار هم شده بود. مصدق سالها در دانشگاه تهران حقوق تدریس می کرد.    

جبهه ملی که فعالیت آن پس از نخست وزیر شدن علی امینی در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۰، آزاد شده بود ۲۸ اردیبهشت این سال (زیرا که بیست و نهم جمعه و تعطیل بود) تشکیل یک اجتماع ۱۰۰ ـ ۱۲۰ هزار نفری در میدان جلالیه تهران (پارک لاله) برپا داشت که در آن الهیار صالح، سنجابی، شاپور بختیار و غلامحسین صدیقی سخنرانی کردند و خواستار برگزاری انتخابات آزاد طبق اصل ۲۶ قانون اساسی وقت شدند. به مناسبت زادروز مصدق، آن جمعیت ضمن تجلیل از او، تبعید و حصر غیرقانونی اش را در احمدآباد محکوم کرد.
    
 ۲۹ اردیبهشت سال ۱۳۵۸ (سه ماه و چند روز پس از انقلاب و در دوران دولت موقت مهدی بازرگان)، ایرانیان صدمین زادروز مصدق را با شکوهی بی سابقه برگزار کردند و برای این منظور دهها هزار تَن از تهران به احمدآباد رفتند تا برگور او گُل بگذارند. دکتر مصدق به آزادی، دموکراسی، رعایت حقوق انسان، صلح و استقلال ملی اعتقاد ویژه داشت و عمر خود را وقف مبارزه برای تحقق آنها کرده بود.
    
 علاقه مندی ایرانیان به مصدق همچنان چشمگیر است. برای مثال؛ تیراژ روزنامه همشهری که شهرداری تهران آن را با تحمل هزینه ای سنگین و بکارگیری روزنامه نگاران قدیمی در آذرماه ۱۳۷۱ (دسامبر ۱۹۹۲) تاسیس کرده است در امرداد ۱۳۷۲ (۲۹ امردادماه) با انتشار عکسی از مصدق در صفحه ششم این روزنامه از مرز ۱۲۰ هزار نسخه گذشت و این روند افزایش ادامه یافت، حال آنکه طبق تجربه جهانی، توجه به نشریات دولتی ـ به دلیل واکنش منفی مخاطبان که ژورنالیسم را قوه چهارم دمکراسی و جدا از قوای سه گانه دولت می دانند ـ چندان زیاد نبوده است. روزنامه دولتی ایران که سال ۱۳۷۳ کار انتشار خودرا از سر گرفته است با با اطلاع از این تجربه روزنامه همشهری، به مناسبتی عکسی از مصدق و نوه اش را در صفحه اول خود چاپ کرد که در آن روز پنج بار تجدید چاپ شد و توجه مخاطبان به آن تا سالها کاهش نیافت. این روزنامه نیز با بکارگیری روزنامه نگاران قدیمی (اخراجی های پس از انقلاب که سالها خانه نشین بودند) راه اندازی شده بود. کتابفروشی های تهران تا سالها بعد از انقلاب عکسی از مصدق را در ویترین خود قرار می دادند تا جلب مشتری کنند.

 از نظر دکتر مصدق، آزادی بیان [که مطالب نشریات حرفه ای هم مشمول آن می شوند و نباید دولتی باشند و از دولت کمک مالی دریافت دارند]، آزادی اجتماعات، آزادی تاسیس حزب، سندیکا، اتحادیه و انجمن و هرگونه تشکل، انتشار نشریه، آزادی تعیین محل سکونت و داشتن آزادی و امنیت در آن، آزادی تحصیل و کسب علم و معرفت و آزادی انتخاب شغل (پیشه مشروع و قانونی)، روش زندگانی فردی (روش شرافتمندانه) از حقوق اساسی بشر هستند که لاینفک از انسان باید باشند.
   
 دکتر مصدق بارها گفته بود که آزادی ها به هم ارتباط دارند و اگر آزادی در یک مورد سلب شود، موارد دیگر هم متزلزل و از میان خواهند رفت و یا دست کم کمرنگ خواهند شد.

انتهای پیام/

کد خبر: 1141003

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 0 + 0 =