به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، امروز ۱۳ مرداد برابر با ۴ آگوست تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید:

۱۱ مرداد در تاریخ چه گذشت؟

رویداد ها:

۹۳۶ - روزی که عمان باردیگر ضمیمه ایران شد

سوم آگوست ۹۳۶ میلادی و ۳۰۵ سال پس از خروج عمان از قلمرو ایران، فرماندار دیلمی کرمان، آن منطقه را ضمیمه ایالت خود کرد. عمان از زمان کوروش بزرگ تا سال ۶۳۰ میلادی به مدت ۱۱ قرن گوشه ای از قلمرو ایران و گاهی ضمیمه ساتراپی مکران (منطقه بزرگی در جنوب شرقی ایران و پاکستان امروز) و زمانی وابسته به ساتراپی کرمان بود. عمان ۵ سال پیش از جنگ قادسیه، از ایران جدا و به قلمرو حکومت اسلامیون پیوسته بود. این منطقه استراتژیک و ثروتمند واقع در جنوب تنگه هرمز تا ورود اروپاییان به خلیج فارس در قرن شانزدهم، همچنان از توابع ایران بود و پس از آن نیز در قرن هجدهم نادرشاه بر آنجا مسلط شد و می خواست مرکز ناوگان خود قراردهد و از آنجا به اخراج اروپاییان از مشرق زمین و ازجمله شرق آفریقا دست بزند که در توطئه قوچان به دست تنی چند از افسرانش کشته شد.

در زمان هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان حاکم نشین عمان نفتدار که ۳۰۹ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و جمعیت آن در سال ۲۰۱۰ دو میلیون و هفتصد هزار تن بود و بیش از هشتصد هزار خارجی در آنجا زندگی و کار می کنند شهر صحار بود در نزدیکی مسقط و مسقط بمانند هنگ کنگ مفهوم بوی عطر (عطر آگین) می دهد. در ایران باستان، رئیس حکومت محلی عمان «بُلند» عنوان داشت که واژه ای است پارسی و یک مفهوم آن «عالی مقام» است. به یک تعبیر، واژه عُمان نیز پارسی (اُومان = اُ ـ مان) است به مفهوم مردم «درگیر با آب»، دریا نورد و از این قبیل [«اُوّ» یعنی آب و هنوز در روستاهای جنوب و جنوب شرقی ایران، آب را عامیانه «اُوّ» تلفظ می کنند]. عمان هیچگاه مستعمره اروپاییان نبود ـ تنها برای مدتی طولانی متحد دولت لندن بود. سلاطین عمان از قرن هجدهم از طایفه «عضد» هستند و از اعراب قحطانی.

۱۹۰۷ - دولت فرانسه قتل ۹ اروپایی را در مراکش بهانه قرار داد و به این کشور لشکر کشید و چندی بعد، پس از سازش سیاسی با آلمان مراکش(کشور مغرب) را تحت الحمایه خود کرد.

۱۹۱۵ - تشکیل پلیس جنوب در پی انعقاد قرارداد ۱۹۱۵

با گسترش شعله‏های جنگ جهانی اول، دولت‏های روس و انگلیس که نفوذ آلمان‏ها را در ایران بر خلاف منافع خود می‏دیدند، در قراردادی محرمانه، منطقه بی‏طرف ایران را که در قرارداد ۱۹۰۷ م پیش‏بینی شده بود، میان خود تقسیم و توافق کردند برای حفظ منافع خود در ایران، قشونی تشکیل دهند. از این رو، روس‏ها نیروی قزاق را به استعداد یازده هزار نفر با فرماندهی خود ایجاد کردند و دولت انگلستان، قوایی درجنوب کشور به نام پلیس جنوب تشکیل داد. افسران انگلیسی در رأس پلیس جنوب و افراد داوطلب هندی و ایرانی، سربازان آن را تشکیل می‏دادند. وظیفه اصلی این پلیس، تخلیه جنوب ایران از آلمان‏ها و عوامل آنها بود. پس از این قرارداد محرمانه، روس‏ها تا اصفهان پیش روی کردند و قلمرو نفوذ خود را از تهران به اصفهان گسترش دادند.

۱۹۱۹ - روزی که مصطفی کمال پاشا ترکیه را جمهوری کرد

مصطفی کمال پاشا که در پی شکست عثمانی در جنگ جهانی اول کمر همت به نجات دست کم خاک اصلی آن بسته بود پنجم آگوست ۱۹۱۹ در نشست ناسیونالیستهای این سرزمین در «سیواس» اعلام کرد که ترکیه باید جمهوری شود. وی این تصمیم را هنگامی علنی ساخت که وطن او در وضعیتی وخیم قرار داشت ؛ فاتحان جنگ هنوز تصمیم به ابقاء این کشور نگرفته بودند و یونان ۲۰ هزار سرباز در «سمیرنا» که از زمان «همر» سابقه یونانی بودن داشت پیاده کرده بود و ناوهای جنگی انگلستان، فرانسه و ایتالیا در آبهای دریای مرمره تا قسطنطنیه (استانبول)، همه جا دیده می شدند. سلطان سر جایش نشسته بود و هرج و مرج و کمبود مایحتاج زندگی در همه جا به چشم می خورد.

مصطفی کمال (آتاتورک) بعدا راه حلی برای سلطان یافت و آن این بود که چون عنوان بزرگتر سلطان «خلیفه مسلمانان» است به همین اکتفا کند و با حرم خود خوش باشد و حکومت را به دولتمردان بسپارد.

مصطفی کمال که مردی غیر مذهبی و دارای تجربه جنگی فراوان بود یونانیان را از سمیرنا بیرون راند، پایتخت را به آنکارا منتقل کرد ، برای ترکیه که همه مستملکات اروپایی و عربی خود را از دست داده بود قانون اساسی نوشت، الفبای کتابت را به لاتین تغییر داد و .... اگر ترس از مصطفی کمال نبود ، تغییر نظام حکومتی ترکیه آسان نبود.

در جریان تلاشهای شش ساله آتاتورک برای حفظ بقای ترکیه ، حکومت بلشویکی روسیه از نظر ارسال تسلیحات نظامی به او کمک بسیار کرد.

۱۹۲۲ - آغاز جنگ استقلال‏ طلبان ترکیه با ارتش یونان

امپراتوری عثمانی از دیرباز با همسایگان خود اختلافات مرزی داشت. یکی از این کشورها، یونان بود که در ادوار مختلف بر سر تصاحب سرزمین‏های بیشتر با عثمانی می‏جنگید. در همین راستا، طی نبردی که میان نیروهای ترک به رهبری مصطفی کمال پاشا با سپاهیان یونانی در سال ۱۹۲۱م روی داد، مصطفی کمالْ مهاجمان را تار و مار کرد و با این پیروزی، مورد توجه جهانیان قرار گرفت. در این هنگام دولت جدیدالتاسیس شوروی و هم‏چنین دولت فرانسه که بر سر باقی‏مانده امپراتوری عثمانی پس از جنگ جهانی اول، با دولت انگلستان اختلاف داشت، به همکاری با مصطفی کمال پاشا اظهار تمایل کردند.

مصطفی کمال نیز با دریافت اسلحه و مهمات از شوروی و فرانسه، در چهارم اوت ۱۹۲۲م، حمله نهایی خود را برای بیرون راندن یونانی‏ها از خاک ترکیه و بندر ازمیر آغاز کرد. یونانی‏ها که انتظار این حمله را نداشتند غافل‏گیر شدند و سراسیمه دست به عقب‏نشینی زدند. باتصرف ازمیر، آتش‏سوزی عظیمی در این شهر روی داد که آن را به ویرانه‏ای مبدل ساخت. هرچند پس از مدتی، عمدی بودن این حریق که توسط نیروهای ترک صورت گرفته بود، افشا شد و جالب اینکه به بخش ترک‏نشین این شهر آسیبی وارد نگردید. با این پیروزی‏ها، از خلافت و سلطنت عثمانی، جز نامی باقی نماند و مصطفی کمال پاشا، همه کاره ترکیه شد. در نهایت مجلس جدید ترکیه در روز ۲۹ اکتبر ۱۹۲۳م، مصطفی کمال پاشا را که به آتاتورک شهرت یافته بود به ریاست جمهوری این کشور انتخاب کرد.

۱۳۳۵ - تبعید غیرقانونی ده ساله دکتر مصدق به احمدآباد

دکتر محمد مصدق که دولت او با کودتای ۲۸ امُرداد ۱۳۳۲ ساقط شده بود، ۱۳ امُرداد سال ۱۳۳۵ پس از تحمل سه سال زندان به احمد ابادِ ساوجبلاغ ـ نزدیک کرج و به قول خود او؛ قلعه احمدآباد ـ تبعید شد و تا پایان عمر به مدت ده سال و هفت ماه در این روستا تحت نظر بود و این اندوه که در این چهاردیواری هدر می رود و نمی تواند برای میهن و هموطنانش کاری انجام اورا ترک نمی کرد و رنج می داد.

تبعید دکتر مصدق به این روستا، از سوی حقوقدانان عملی غیر قانونی اعلام شده است، زیرا این تبعید به حکم دادگاه نبود و به اراده و طبق سیاست دولت وقت صورت گرفته بود که از استخوانهای این مرد هم واهمه داشت. دولت وقت دکتر مصدق را دو هفته زودتر از انقضای محکومیت (که این محکومیت هم غیر قانونی بود زیرا که طبق قانون آیین دادرسی وقت، محاکمه نخست وزیر و وزیران باید در دیوان عالی کشور صورت می گرفت نه محکمه نظامی) از زندان خارج ساخته و به احمدآباد فرستاده بود تا بتواند اورا (که هنوز زندانی محسوب می شد) تبعید کند. این رهبر ملی پیشتر هم (قبل از نخست وزیر شدن) یک بار به احمد آباد تبعید شده بود. وی در همین احمدآباد مدفون است و آرامگاه او از ابنیه ملی ایران بشمار می رود.

۱۹۶۴ - آغاز رسمی جنگ ویتنام با امریکا در پی وقوع حادثه خلیج تونکن

بعد از جنگ جهانی دوم و ناتوانی فرانسه در حفظ سلطه خود در منطقه ویتنام، در جنوب شرق آسیا، امریکا ابتدا در پوشش اعزام مستشاران نظامی به کمک فرانسه آمد. اما پس از ناتوانی نیروهای امریکایی و بالا رفتن هزینه حضور غیرمستقیم و بدون نتیجه، در سال ۱۹۶۳م ایالات متحده به صورت آشکار و رسمی قوای خود را وارد ویتنام نمود و هر روز بر تعداد آنها افزود. از سوی دیگر برخوردهای چریکی و گسترش مبارزات استقلال طلبانه مردم ویتنام باعث شد نه تنها افکار عمومی در سراسر جهان به حمایت از مردم ویتنام عمل نماید بلکه نیروهای نظامی امریکا نیز در مقاطع گوناگون دچار شکست‏های مفتضحانه‏ای شوند. در چهارم اوت ۱۹۶۴م، دو ناوشکن امریکایی که در خلیج تونْکَن در ویتنام شمالی مشغول گشت‏زنی بودند از سوی قایق‏های ویتنامی موسوم به "پی.تی" مورد حمله قرار گرفتند و هر دو ناوشکن غرق شدند. قایق‏های ویتنام سپس پایگاه‏های امریکا در اطراف این منطقه را با توپ‏های خود مورد هدف قرار دادند.

این حمله آن‏چنان به کارایی نیروهای نظامی و حیثیت بین‏المللی امریکا ضربه وارد ساخت که سه روز بعد در ۷ اوت ۱۹۶۴م، کنگره امریکا به رئیس جمهور این کشور اجازه داد تا برای دفع هر نوع حمله و خطر نسبت به نیروهای امریکایی دست به هر اقدامی بزند. وارد شدن نیروهای فراوان امریکایی به منطقه ویتنام نیز در راستای اجرای این قانون صورت گرفت اما بدیهی‏ترین نتیجه این اقدام، رسوایی و آشکار شدن ماهیت تجاوزکارانه امریکا در عرصه بین‏المللی بود. واقعه خلیج تونکن در واقع آغازی بر جنگ خونین نه ساله در ویتنام بود که تلفاتی بسیار بر جای نهاد. آن گونه که اسناد محرمانه وزارت دفاع امریکا، پنتاگون، نشان می‏دهد و در ژوئن سال ۱۹۷۱م توسط روزنامه‏های عمده انتشار یافت، سوء استفاده از حادثه خلیج تونکن باعث شد تا یک توطئه سازمان یافته برای توسعه جنگ علیه مردم ویتنام و به منظور سرنگون ساختن دولت ویتنام شمالی شکل گیرد.

۱۳۵۸ - تنگه هرمز و استراتژی آمریکا

در پی انتشار خبر کناره گیری دریادار احمد مدنی کرمانی از فرماندهی نیروی دریایی جمهوری اسلامی و ظاهرا به سبب مداخله افراد غیر مسئول در امور مربوط به این نیرو و قرارگرفتن این خبر در صفحه اول روزنامه اطلاعات مورخ دوم امردادماه ۱۳۵۸ (جولای ۱۹۷۹) که پذیرفته هم نشد رسانه های عربی ابراز نگرانی کردند که با رفتن شاه، خلیج فارس و تنگه هرمز دیگر امن نیست و کماندوهای فلسطینی ممکن است تانکرها را تصرف و باج خواهی کنند. متعاقب آن شرکتهای بیمه انگلیسی خلیج فارس را منطقه جنگی اعلام و نرخ بیمه تانکرهارا بالا بردند و دولت ژاپن به ۲۲ تانکر ژاپنی اخطار کرد که فورا از خلیج فارس خارج شوند و رسانه های غرب با توجه به این تحولات، افزایش بهای بنزین را پیش بینی کردند که «هارولد براونHarold Brown» وزیر دفاع وقت آمریکا برای حل مسئله و رفع نگرانی ها مطالبی بیان کرد که استراتژی آمریکا قرارگرفته است.

براون گفت که آمریکا خودرا مکلف به تامین امنیت معبر نفت یعنی تنگه هرمز می داند. ما در منطقه خلیج فارس منافع حیاتی و دوستان متعدد داریم و همگان می دانند که با تمامی وسائلی که در دست داریم از امنیت و حفظ آرامش خلیج فارس و تنگه هرمز دفاع خواهیم کرد و توان این کار را هم داریم و خودرا برای انجام این تکلیف آماده ساخته ایم. منابع نفتی منافع حیاتی ما و متحدانمان را تشکیل می دهند. حالا که شاه رفته ما باید خودرا آماده نگهداریم تا نظم خلیج فارس برهم نخورد.

متعاقب همین اظهارات بود که آمریکا به تدریج و هربار به مناسبتی بر حضور خود در منطقه افزود و اینک ـ به نوشته تفسیرنگاران ـ در غرب آسیا یک قدرت بلامنازع شده است. این مفسران نوشته اند که قبلا در این منطقه، در برابر انگلستان دولت روسیه و پیش آنها در برابر روم و عثمانی، امپراتوری ایران قرارداشت و اینک در برابر آمریکا قدرت همتراز دیگری وجود ندارد.

دکتر هارولد بروان متوّلد سپتامبر ۱۹۲۷ که اندیشه جنگ الکترونیک ازوست و برنامه های متعدد برای گسترش نیروی موشکی آمریکا تنظیم کرده است پس از سالها مشاور مک نامارا وزیر دفاع آمریکا بودن از ۱۹۶۵ تا ۱۹۶۹ وزیر نیروی هوایی این کشور و از ژانویه ۱۹۷۷ تا ژانویه ۱۹۸۱ وزیر دفاع بود. طرح «تشنج زدایی با مسکو» و ایجاد «نیروی واکنش سریع» ازوست. وی را همچنین یکی از معماران آشتی مصر و اسرائیل (سازش کمپ دیوید) نوشته اند. براون بود که طرح عملیات ناموفق خارج ساختن مسلحانه گروگانهای آمریکایی از تهران را تنظیم کرد که این برنامه در صحرای طبس شکست خورد. براون پس از کناررفتن از وزارت دفاع به تدریس در گروه آموزشی «مطالعات پیشرفته بین الملی» در دانشگاه جانز هاپکینز پرداخت و سپس رئیس انستیتوی سیاست خارجی این دانشگاه شد. او همچنین در تنظیم طرح ایجاد شورای امنیت انرژی (نفت) شرکت داشت و از تحلیلگران انستیتوی تحولات امنیت جهانی است که به دولت آمریکا و متحدان نظر و اندرز می دهد.

۲۰۰۸ - آغاز دوره ۴ ساله ریاست جمهوری احمدی نژاد

محمود احمدی نژاد پیش از ظهر ۱۲ امُرداد ۱۳۸۴ (سوم آگوست ۲۰۰۵) دوره ۴ ساله ریاست جمهوری را پس از تنفیذ انتخاب وی از سوی آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی آغاز کرد. در این مراسم که در حسینیه جماران برگزار شده بود صدها تن از معاریف و مقامات دولتی حضور داشتند.

احمدی نژاد در نطق رسمی اش در این مراسم قول داد که همه توان خود را در جهت تامین عدالت و فرصتهای برابر در همه زمینه ها، توزیع عادلانه امکانات کشور و رفع تبعیض بکار خواهد انداخت. او در این نطق بار دیگر خود را یک خادم مردم خواند.

احمدی نژاد از اقتدار و استقلال ملی و نیز رعایت حقوق همگان و قطع کینه ورزی ها، بی انصافی و نادیده گرفتن حقوق دیگران و همچنین از تاریخ و فرهنگ افتخار آمیز و منابع عظیم تولید ثروت در ایران سخن گفت.

انتهای پیام/