به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، امروز ۱۲ آذر برابر با ۳ دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید:

۱۱ آذر؛ در تاریخ چه گذشت؟

رویدادها:

۱۲۲۱ - تصرف نیشابور و قتل بیش از یک ‏و نیم میلیون نفر توسط سپاهیان مغول

حمله مغول به نیشابور یا سقوط نیشابور (میلادی ۱۲۲۱) بخشی از حملات مغول به سلطنت خوارزمشاه بود که طی آن شهر نیشابور اشغال و غارت گشت.

حمله مغول و تاثیرات پس از آن، به عنوان ضربه‌ای رکودکننده در تاریخ نیشابور و درپی آن تمدن اسلامی و ایران مطرح است. این شهر مهد علم و دانش و نوآوری در دوران طلایی اسلام بود «تبدیل به جویبارهای خون گردید، و از سران مردان و زنان و کودکان هرم‌هایی ساخته شد، و حتی به سگ‌ها و گربه‌های شهر نیز رحم نکردند.»

سقوط نیشابور، ضربه‌ای بزرگ برای سلطنت خوارزمشاهیان و ایران بود. بعد از پیروزی مغولان، این شهر و شهرهای تابع آن سال‌ها خالی از سکنه بود.

سلطان محمد خوارزمشاه، نتوانست در مقابل حملهٔ چنگیزخان، ایستادگی کند. شهر و ولایات ماوراءالنهر، هر یک به طور جداگانه، علیه مغولان جنگیدند. سلطان، به بهانهٔ آن‌که لشکر جدیدی را آماده کند، به سوی خراسان گریخت و بر طبق خبری، وی در تاریخ ۱۲ صفر ۷۱۷هـ/۱۸ آوریل ۱۲۲۰م وارد نیشابور شد به سمت بغداد نزد خلیفه روانه شد.

۱۲۰۳ ق - جلوس لطفعلی خان زند آخرین فرمانروای زندیه بر تخت سلطنت

لُطفعَلی خان زند (۱۱۴۸-۱۱۷۳ خورشیدی) واپسین فرمانروای زند بود که میان سالهای ۱۱۶۸ تا ۱۱۷۳ خورشیدی (۱۲۰۳ تا ۱۲۰۹ قمری) بر سر پادشاهی با هماورد نیرومندش آغا محمدخان قاجار به نبرد پرداخت و سرانجام از او شکست خورد و با مرگ او پرونده دودمان زند نیز بسته شد. طایفه زند یکی از طوایف قوم لک می‌باشد. وی پسر جعفرخان زند و نوه صادق خان زند برادر بنیادگذار فرمانروایی زندیان؛ کریمخان زند وکیل الرعایا بود. وی دارای ویژگیهای برجسته بسیاری چون خوش‌سیمایی، دلاوری، نیرومندی و هوش سرشار بود. وی از ادب و شعر هم بی‌بهره نبود.

۱۹۵۷ - اعتراض دولت سعودی به ایران درباره بحرین و واکنش ایرانیان

سوم دسامبر سال ۱۹۵۷ (۱۲ آذر سال ۱۳۳۶) دولت سعودی به ایران اعتراض کرد که چرا بحرین را رسما و قانونا یک استان ایران اعلام کرده است، حال آن که قبلا بارها اسناد و شواهد تاریخی مربوط به تعلق بحرین به ایران انتشار یافته و در اختیار سازمان ملل هم قرار گرفته بود.

 اعتراض دولت سعودی با واکنش وسیع مطبوعات و مردم ایران روبه رو شد و مدارس و اماکن متعدد را به «بحرین» تجدید نامگذاری کردند و از دولت مصرا خواستند که مناسبات خودرا به کشور سعودی به حداقل برساند.

۱۳۵۸ - تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی در رفراندم

۱۲آذر ماه ۱۳۵۸ رفراندم قانون اساسی جمهوری اسلامی که در دو روز متوالی انجام شده بود پایان یافت و ایران دارای یک قانون اساسی تازه شد. در رفراندم ۱۲ فروردین همین سال نظام سلطنتی کهن ایران لغو شده بود.

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۸ توسط مجلس خبرگان قانون اساسی در ۱۷۵ اصل تصویب شده و همان سال به همه‌پرسی گذاشته شد و نتیجه آن با رای مثبت اعلام شد.

در سال ۱۳۶۸ اصلاحاتی در این قانون صورت پذیرفت که طی آن از جمله پست نخست وزیری حذف و اختیارات بیشتری به رئیس جمهور داده شد.

در زمستان ۱۳۵۷ و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، ایدهٔ تدوین قانون اساسی توسط امام خمینی (ره) و یارانش در پاریس مطرح شد. در همانجا پیش نویس اولیه قانون اساسی تهیه شد. بعدها پس از پیروزی انقلاب، این پیش نویس توسط افراد و گروههای مختلف مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

در ۱۵ بهمن ۵۷، امام خمینی (ره) از جمله وظایف دولت موقت بازرگان را تشکیل مجلس مؤسسان منتخب مردم برای نگارش قانون اساسی اعلام کرد. پس از شروع کار دولت بازرگان، شورای عالی طرح‌های انقلاب با تصویب هیأت دولت در ۸ فروردین ۵۸ تأسیس و از وظایف این شورا، تهیه طرح قانون اساسی بر مبنای ضوابط اسلامی و اصول آزادی عنوان شد.

در ۱۲ مرداد ۱۳۵۸ انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی برگزار و اعضای منتخب از ۲۸ مرداد شروع به تدوین قانون اساسی کردند. در ۲۴ آبان ۵۸ کار تدوین به پایان رسید و دو روز بعد (۲۶ آبان ۵۸)در روزنامه کثیرالانتشار کیهان به چاپ رسید. همه پرسی قانون اساسی در ۱۱ آذر برگزار شد و با رای اکثریت ملت به تصویب نهایی رسید.

۱۹۶۷ - انجام نخستین عمل پیوند قلب

سوم دسامبر ۱۹۶۷ (در روزی چون امروز)، برای نخستین بار در تاریخ پزشگی دکتر کریستیان بارنارد Ch. Barnard در بیماستان «گروت شور Groote schuur» کیپ تاون در جمهوری آفریقای جنوبی عمل پیوند قلب انجام داد که از آن پس امری عادی شده است. این عمل در مورد یک خواربار فروش یهودی ۵۳ ساله به نام لویس وایشاتسکی Lewis Washkansky انجام شد که قلب یک مقتول ۲۵ ساله تصادف اتومبیل را دریافت کرده بود. قلب متعلق به بانو "دنیس" بود. وایشاتسکی ۱۸ روز بعد از بیماری ذات الریه که بی ارتباط به عمل قلب بود درگذشت. بیماران قلب پیوندی بعدی سالها عمر کردند و ....

۱۶۷۴ - زادروز شهر شیکاگو

«ژاک مارکت Jacque Marquette» کشیش کاتولیک فرانسوی از فرقه ژزویت Jesuit سوم دسامبر سال ۱۶۷۴ تصمیم گرفت در جایی که رودخانه شیکاگو به دریاچه میشیگان متصل می شود و بومیان «ایلی نیIllini» در آنجا زندگی می کردند و رفتاری دوستانه ای با او داشتند [و ایالت ایلی نوی به اسم آن قبیله نامگذارده شده است] ساختمانی برای استقرار یک میسیون ترویج مسیحیت بنا نهد. وی چند ماه از این سال را در این ناحیه (ناحیه شیکاگو) ماند و میسیون را ایجاد کرد که بتدریج پیرامون آن یک آبادی و سپس شهر شیکاگو بوجود آمده است. به استناد ژورنال سفرنامه مارکت، برخی از مورخان این روز را زادروز شهر شیکاگو ـ شهری اینک دو میلیون و هفتصد هزار نفری و با حومه اش ۹ میلیونی نوشته اند. در سرشماری چهارم مارس ۱۸۳۷ جمعیت شهر شیکاگو چهار هزار و ۱۷۰ تن بود. شیکاگو Chicago که به شهر پُر باد معروف است Windy City بزرگترین شهر ایالت ایلی نوی و سومین شهر بزرگ ایالات متحده است.

مارکت که دانشگاه شهر میلواکی آمریکا به اسم اوست و دهم ژوئن ۱۶۳۷ در فرانسه به دنیا آمده بود پس از کشیش شدن تصمیم به عزیمت به آمریکای شمالی و جلب بومیان (سرخپوستان) به مسیحیت و در عین حال دیدن مناطق تازه این قاره (اصطلاحا اکتشافات جغرافیایی) گرفت که خواست لوئی چهاردهم پادشاه فرانسه هم بود. مارکت در سال ۱۶۶۶ از فرانسه نو (کانادا) و از طریق دریاچه ای که بعدا میشیگان نامگذاری شده است با یک هیات هفت نفری ازجمله «لوئی ژولیتL. Joliet» اکتشاف گر فرانسوی ـ کبکی خودرا به غرب این دریاچه (امروز ایالتهای ویسکانسین و ایلی نوی) رساند. در اینجا بود که تصمیم به تحقیق بیشتر درباره رود «می سی سی پی» گرفت و با دریافت کمک از قبیله پوتاواتومی، در امتداد رودخانه شیکاگو تا دره می سی پی پیش رفت و موفق شد بداند که «می سی سی پی» رابطه ای با اقیانوس آرام ندارد.

 تعیین محل ساخت چند شهر دیگر آمریکا و کانادا را به این کشیش که در اصل می خواست هرچه بیشتر بومیان آمریکایی (سرخپوستان) آمریکای شمالی را مسیحی کند نسبت داده اند. کشیش مارکت در سال ۱۶۷۵ و در ناحیه ای در غرب دریاچه میشیگان (ایالت ایلی نوی) بیمار شد و هجدهم ماه می این سال درگذشت. تا دوران ناپلئون بناپارت، فرانسویان بر یک سوم ایالات متحده امروز حکومت داشتند که ناپلئون این قلمرو به وسعت دو میلیون کیلومتر مربع (۸۲۸ هزار مایل مربع)را طبق قرارداد ۳۰ اپریل ۱۸۰۳ به دولت واشنگتن به مبلع ۱۵ میلیون دلار فروخت تا هزینه جنگهای اروپایی اش را تامین کند و این مناطق ۲۰ دسامبر این سال به دولت واشنگتن تحویل داده شد و وسعت قلمرو این دولت دفعتا بیش از دو برابر شد. فرانسویان بر خلاف مهاجران انگلیسی با سرخپوستان (بومیان محلی) روابط حسنه داشتند. نام بسیاری از شهرهای آمریکا مثلا؛ سن لوئی و ... همچنان فرانسوی باقیمانده است. شهر بندری نیوارلیان که به دست فرانسویان ساخته شده است هنوز تا حدی فرهنگ فرانسوی را حفظ کرده است.

۱۹۷۱ - سومین جنگ هند و پاکستان و اسارت هشتاد هزار نظامی پاکستانی

سوم دسامبر ۱۹۷۱ و در جریان قیام مسلحانه بنگالی ها که خواهان استقلال و جدایی از پاکستان بودند و هند به آنان کمک می رساند، نیروی هوایی پاکستان به ۱۱ پایگاه نیروی هوایی هند حمله غافلگیرانه کرد و سومین جنگ دو کشور در طول ۲۴ سال آغاز شد که برنده آن هند بود. نیروهای هندی به فرماندهی ژنرال «جاکجی سینگ Jagji Sing Aurora» تا شانزدهم دسامبر بیش از۸۰ هزار نظامی پاکستانی را اسیر کردند که سی و چهار هزار تن از آنان نزدیک به سه سال با فرمانده خود «ژنرال امیر عبدالله خان نیازی» در اسارت بودند. نزدیک به ۱۳ هزار غیر نظامی از جمله مقامات و کارکنان اداری پاکستانی هم که در بنگال شرقی (بعدا به نام بنگلادش) سکونت و فعالیت داشتند به زندان هند افتادند. در پی این شکست نظامی پاکستان بود که بنگال شرقی استقلال یافت. هنگام تقسیم هندوستان و ایجاد کشور پاکستان از مسلمانان شبه قاره، بنگال شرقی به دلیل مسلمان بودن مردمش پاکستان شرقی نام گرفت حال آنکه میان دو قسمت پاکستان هزاران کیلو متر فاصله بود و این دو قسمت در طرفین هند قرارگرفته بودند.

۲۰۱۱ – تاسیس بلوک CELAC

سوم دسامبر ۲۰۱۱ بلوک تازه ای در جهان بوجود آمد. در این روز و در پی دو روز مذاکره و تبادل نظر، سران ۳۳ کشور آمریکای لاتین و کارائیب ایجاد جامعه ای واحد از ملتهای خودرا که به اختصار CELAC نامیده می شود اعلام داشتند. این جامعه همه کشورهای قاره آمریکا به استثنای ایالات متحده و کانادا را شامل می شود.

سران این ۳۳ کشور برای بنیادگذاری جامعه خود درشهر کاراکاس ـ زادگاه سیمون بولیوار ـ آزادیبخش El Librador ملل لاتین قاره آمریکا ـ گرد آمده بودند.

۱۲ آذر - ۳ دسامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟

۱۶۲۱ - گالیله ساخت تلسکوپ را تکمیل کرد.

۱۹۱۰ - لامپ روشنایی نئون (مهتابی) ساخته شد.

۱۳۵۰ شمسی - مردم در ابوظبی کلیه تأسیسات بازرگانی ایران را منهدم کردند.

۱۹۳۰ - چند شهر ایران تغییر نام داد از جمله دزداب به زاهدان، نصیر آباد به زابل و استرآباد به گرگان تغییر نام یافتند.

۱۹۸۴ - فاجعه نشت و انفجار گاز در یک کارخانه امریکایی در هند

در سوم دسامبر ۱۹۸۴م، فاجعه عظیم نشت گازهای شیمیایی که مربوط به کارخانه چند ملیّتی امریکایی "یونیون کاربایْد" بود، در شهر پوپال هند، روی داد. این حادثه که بر اثر بی‏احتیاطی و عدم رعایت استانداردهای ایمنی از سوی مسؤولین کارخانه، واقع شد، گاز خطرناک ام. آی. سی که از مواد اصلی تشکیل دهنده سمِّ مرگبار سیانور است، از سه منبع زیرزمینی آن نشت کرد و در فضا پراکنده گردید. بر اثر نشت گاز در این روز، حداقل ۲۵۰۰ نفر از مردم بی‏گناه شهر پوپال هند، کشته و ده‏ها هزار نفر دیگر نیز مصدوم شدند.

مناسبت ها

روز جهانی معلولین

روز جهانی معلولین از سال ۱۹۹۲ که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام شد، هر ساله در ۱۲ آذر یا ۳ دسامبر برگزار می‌شود. هدف از تعیین این روز ارتقاء رشد اذهان عمومی درباره مسائل مربوط به معلولیتهای مختلف؛ و افزایش آگاهیهایی بوده است که می‌بایست از مساله پیوستن افراد معلول در تمامی جنبه‌های سیاسی؛ اجتماعی؛ اقتصادی و فرهنگی زندگی منتج شود. این وضع به همین منوال طی شد تا در سال ۱۹۹۹ شعاری با مضمون (امکان دسترسی برای همه در هزاره جدید) برگزیده شد و سرلوحه امور قرار گرفت. بیش از پانصد میلیون نفر به دلیل نقص در سیستم روحی و مغزی جسمی و حسی از معلولیت رنج می‌برند. اینان هر کجا که باشند و در هر نقطه‌ای از دنیا که به سر برند به دلیل موانع ظاهری و یا اجتماعی با محدودیتهایی در زندگی خود مواجه می‌شوند. در طی بیست سال اخیر کوششهای چشمگیری در شناساندن و معرفی اشخاص معلول به جامعه انسانی صورت پذیرفته است. یکی ازمواردی که می‌توان از آن به عنوان نقطه عطفی در این زمینه نام برد اعلام سال ۱۹۸۱ میلادی به عنوان سال جهانی معلولین است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت پذیرفت. در سال بعد (۱۹۸۱) فاصله سالهای ۱۹۹۲ – ۱۹۸۳ میلادی دهه جهانی معلولین نام گرفت تا کیفیت و شرکت فعالانه و همه‌جانبه افراد معلول را در زندگی اجتماعی و گسترش و پیشرفت آنها ارتقاء بخشد. آیت الله خامنه‌ای در مورد معلولان می‌گویند:"وقتی نفس ناطق انسان قوی باشد، باکی از این نیست که جسمش علیل باشد. انسان به روح، انسان است." از معروف ترین معلولان می‌توان به استفان هاوکینگ اشاره کرد.

روز جهانی زبان باسکی

زبان باسکی زبانی است که در شمال‌شرق اسپانیا و جنوب‌غرب فرانسه صحبت می‌شود.