به گزارش خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز؛ دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایلات متحده آمریکا، با تحویل بسته پیشنهادی آمریکا به ایران از طریق عمان وارد چالش جدیدی شد.
بیشتر بخوانید؛
اسناد هسته‌ای و مدارک امنیتی اسرائیل به دست ایران رسیده است
پرسش‌های اساسی درباره این پیشنهاد مکتوب این است که اولا پیشنهاد کنسرسیوم صرفا با اراده دولت ترامپ ارائه شده است یا همچنان پای لابی صهیونیستی برای گره‌افکنی‌های مضاعف در سناریوی پرتعلیق مذاکرات هسته‌ای در میان است؟ ایران برای رد این پیشنهاد چه استدلال‌هایی دارد و چگونه از آن عبور خواهد کرد؟
پس از رسانه‌ای شدن طرح کنسرسیوم بسیاری از تحلیل‌گران داخلی آن را ناشی از زیاده‌خواهی و تمایل دولت ترامپ به خودبرتربینی در روند مذاکرات دانستند. زیرا جمهوری اسلامی ایران عضو پیمان NPT است و براین اساس از حق غنی‌سازی در خاک کشورش برخوردار است.
به باور این دسته از تحلیل‌گران پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم تفاوتی با محروم شدن مردم ایران از صنعت هسته‌ای و تعطیلی غنی‌سازی ندارد. این تجربه که پیش از انقلاب اسلامی با مرکزیت فرانسه شروع شد در نهایت شکست خورد و بنابراین نباید دوباره تکرار شود.
عباس سلیمی نمین، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در این زمینه به خبرنگار ایسکانیوز گفته است: «ما در این زمینه با فرانسوی‌ها قرارداد بستیم و سهم خریدیم و چه در دوران پهلوی و چه پس از انقلاب اسلامی هرگز حتی در زمینه امور آزمایشگاهی دانشگاه تهران نیز بیگانگان کمکی به ما نکردند. چرا باید ابتدا حقمان را نادیده بگیریم و سپس آن را از دیگران تکدی کنیم؟ محرومیت از این حق قانونی برای ملت ما ننگ است و طبیعی است که رهبری و نسل‌های کنونی و آتی آن را نمی‌پذیرند.»
علاوه بر این نکته عجیب دیگری که در طرح کنسرسیوم هسته‌ای وجود دارد، مشارکت برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی به صورت دائمی در این طرح است. نیویورک تایمزدر این زمینه مدعی شده است: «برخلاف برجام که یک بازه زمانی ۱۵ ساله داشت، این چارچوب مشترک همکاری هسته‌ای دائمی خواهد بود. هنوز مشخص نیست عربستان و امارات تمایلی به یک طرح همکاری هسته‌ای مشترک با ایران داشته باشند. اما این دو کشور گفته‌اند مشتاق انجام شدن توافقی میان تهران و واشنگتن برای جلوگیری از جنگی منطقه‌ای هستند.»
در واکنش به چنین ادعاهایی، اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه در کنفرانس خبری خود تصریح کرد: «موضوع کنسرسیوم را ما هیچ وقت مطرح نکردیم. توجیه موضوع این هست که منطقه غرب آسیا و کشورهای حاشیه خلیج فارس به صورت روزافزونی ممکن است به انرژی هسته‌ای نیاز پیدا کنند و نیروگاه‌های جدیدی ایجاد کنند و این نیروگاه‌ها نیازمند سوخت هسته‌ای است؛ بنابراین بد نیست که در منطقه ما مجتمع‌های سوخت یا همون کنسرسیوم ایجاد شود.»
سخنگوی وزات خارجه در بخش دیگری از این کنفرانس تاکید کرد: «چنین ایده‌ای قرار نیست جایگزینی برای غنی‌سازی در داخل ایران باشد و اگر نیت از طرح این موضوع این باشد که غنی‌سازی در ایران انجام نشود و ما از آن منصرف شویم، چنین اتفاقی نخواهد افتاد.»
در ادامه گفتگوی ایسکانیوز با ابوالفضل ظهره‌وند، علاء‌الدین بروجردی و فداحسین مالکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در زمینه چرایی پیشنهاد تشکیل «کنسرسیوم هسته‌ای» و چگونگی مواجه جمهوری اسلامی ایران با آن را می‌خوانید:
طرح کنسرسیوم ترفندی برای توقف فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران است
ظهره‌وند با بیان این‌که طرح کنسرسیوم ترفندی برای توقف فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران است به خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز گفت: این یک بازی بود که از ساخت بمب شروع شد و به امحای ظرفیت هسته‌ای رسید، اما آمریکایی‌ها وقتی با واکنش جمهوری اسلامی ایران و بویژه مقام معظم رهبری مواجه شدند، گفتند: «غنی‌سازی ۳ درصدی را می‌توانید داشته باشید اما باید کنسرسیوم تشکیل دهید.» این پیشنهاد ناشدنی است و فقط شرایط نفوذ آمریکا و بازرسان این کشور را در ایران فراهم می‌کند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به عدم توانمندی هسته‌ای کشورهایی که بر اساس پیشنهاد آمریکا قرار بود در کنسرسیوم مشارکت کنند، گفت: ایراد دیگر طرح آمریکایی‌ها این است که کشورهای عربی مانند عربستان در حد و اندازه جمهوری اسلامی نیستند تا بخواهند در کنسرسیوم حضور پیدا کنند و اصلا تجربه این کار را ندارند و حتی به آن نیاز ندارند. بنابراین تیم مذاکره کننده نباید در این «تله» بیفتد که الحمدالله مسئله فعلا منتفی شده است.
وی با بیان این‌که طرح کنسرسیوم یک پوشش برای از بین بردن غنی‌سازی و سرمایه‌گذاری مرتبط با آن در سطح کشور است، تصریح کرد: اگر ایران طرح کنسرسیوم را بپذیرد در مرحله بعد آمریکا شروط دیگری را مطرح می‌کند تا استقلال و اراده ملی ما را از بین ببرد زیرا اصل نظام جمهوری اسلامی ایران را قبول ندارد.
نباید به کنسرسیوم در ازای لغو تحریم‌ها دلخوش کنیم
ظهره‌وند در پاسخ به این پرسش که آیا مذاکرات هسته‌ای در نهایت محدود به رفع تحریم‌ها می‌شود؟ بیان کرد: وضعیت لغو تحریم‌ها بسیار پیچیده است. ۵۲ سناتور آمریکایی طرحی را برای دائمی کردن تحریم‌ها امضاء کرده‌اند، ترامپ نیز در واکنش به صحبت‌های مقام معظم رهبری صرفا گفت: «بخشی از تحریم‌های جدیدی که با امضای ریاست‌جمهوری وضع کرده‌ام، فعلا متوقف می‌کنم» اما دوباره سه روز قبل آن‌ها را وضع کرد. بنابراین نباید به طرح‌هایی مانند کنسرسیوم در ازای لغو تحریم‌ها دلخوش کنیم.
این نماینده مجلس با اشاره به تلاش جمهوری اسلامی ایران برای نشان دادن حسن نیت خود در مذاکرات تصریح کرد: آمریکایی‌ها به ما اتهام می‌زدنند که درصدد دستیابی به بمب هسته‌ای هستید بنابراین مذاکرات را آغاز کردیم تا این ترفند را خنثی کنیم و نشان دهیم که فعالیت‌های ما کاملا صلح‌آمیز است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پاسخ به پرسشی درباره تاثیر اسناد به دست آمده از فعالیت‌های هسته‌ای اسرائیل بر روند مذاکرات ایران و آمریکا و احتمال عقب‌نشینی آمریکایی‌ها از ارائه پیشنهادهای دیگری مانند کنسرسیوم در دور ششم مذاکرات گفت: این اسناد تاثیر زیادی در روند مذاکرات می‌گذارد زیرا نشان می‌دهد رژیم صهیونیستی فاقد تعهدات لازم در زمینه انرژی هسته‌ای است و در مسیر تولید بمب رفته است و بدتر آن‌که حتی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و کشورهای اروپایی نیز با این رژیم همکاری کرده‌اند.
ظهره‌وند با بیان این‌که اگر این اسناد کشف نشده بود باز هم مسیر خودمان را می‌رفتیم، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران نیاز به بمب ندارد بلکه بمب واقعی «گفتمان» ما است، کسی «بودن ما» را برایمان تعریف نمی‌کند و این بزرگ‌ترین بمب برای ایالات متحده است زیرا سایر کشورها تحت مهمیز آمریکا هستند و ناچارند خودشان را با این کشور سازگار کنند. امروزه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در حال گسترش است و ۸ نیروگاه در طراز نیروگاه بوشهر در دست ساخت داریم، ۲ نیروگاه نیز تا ۲ سال دیگر به بهره‌برداری می‌رسد.
آمریکایی‌ها ایران را در غنی‌سازی مصمم دیدند، «کنسرسیوم» را مطرح کردند
بروجردی با بیان این‌که آمریکایی‌ها پس از این‌که جمهوری اسلامی ایران را در غنی‌سازی مصمم دیدند تصمیم گرفتند طرح «کنسرسیوم هسته‌ای» را به میان بکشند، به خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز گفت: این طرح پیشنهاد شد تا ایالات متحده آمریکا و چند کشور دیگر به طور مشترک در غنی‌سازی هسته‌ای مشارکت کنند. البته در این زمینه ابتدا باید حق غنی‌سازی ما حفظ شود سپس طرح فعالیت مشترک با کشورهای که دانش آن را دارند، بررسی کنیم.
وی با بیان این که تشکیل کنسرسیوم به این معنا نیست که دانش هسته‌ای خود را به اشتراک بگذاریم تصریح کرد: همانطور که گفتم تشکیل کنسرسیوم صرفا با کشورهایی معنا می‌دهد که صاحب این دانش هستند. اما امارات و عربستان و امثال این‌ها که فاقد توانمندی هسته‌ای هستند، چگونه می‌خواهند وارد این عرصه شوند؟ در واقع این کشورها وقتی دانشی ندارند چه اشتراکی می‌خواهند داشته باشند زیرا قاعدتا ایران نمی‌تواند برای آن‌ها کلاس آموزشی برگزار کند و اگر بنا به برگزاری کلاس آموزشی است بهتر است آمریکایی‌ها این کار را انجام دهند.
هدف از فشار برای غنی‌سازی صفر ایجاد موازنه در برابر رفع تحریم‌ها است
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در واکنش به تلاش مقام‌های آمریکایی برای به صفر رساندن حق غنی‌سازی در خاک ایران گفت: هدف آن‌ها از این اظهارات، ایجاد اهرم فشار و موازنه در برابر رفع تحریم‌ها است یعنی غنی‌سازی صفر در برابر رفع تحریم‌ها. اما موضع جمهوری اسلامی ایران این است که حتما غنی‌سازی صفر نخواهد شد زیرا حق مسلم ما است و کسی آن را به ما نداده است.
بروجردی با بیان این که غنی‌سازی هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران محصول خون پاک شهدای هسته‌ای است، تصریح کرد: هیچ تغییری در سیاست‌های جمهوری اسلامی در این زمینه بوجود نخواهد آمد و به قول علما «و لو بلغ ما بلغ» یعنی هر چه بخواهد بشود اما این دانش را از دست نخواهیم داد و استمرار پیدا خواهد کرد.
این نماینده مجلس با تاکید بر این‌که در برابر هر نرمشی باید تحریم‌ها برداشته شود، گفت: این معادله دو طرفه است و اگر آن‌ها مصمم باشند که تحریم‌ها را بردارند ما محدوده غنی‌سازی - نه اصل غنی‌سازی - را قابل مذاکره می‌دانیم. بر این اساس در پیشنهاداتی که به صورت مکتوب توسط عمانی‌ها تبادل می‌شود، هر دو روی سکه در نظر گرفته شده است.
بدون حفظ غنی‌سازی هیچ توافقی امکان‌پذیر نیست
وی با بیان این که اصرار طرف آمریکایی برای صرف نظر کردن جمهوری اسلامی ایران از حق غنی‌سازی به هیچ وجه پذیرفتنی نیست، تصریح کرد: غنی‌سازی هسته‌ای توانمندی ملی مردم ما است و آن را حفظ خواهیم کرد. مذاکرات نیز از ابتدا مشروط به حفظ این اصل آغاز شد و بدون آن هیچ توافقی امکان‌پذیر نیست.
بروجردی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود عضویت ایران در NPT و برخورداری از حق غنی‌سازی با اشکال‌تراشی آمریکا در این عرصه روبرو شده‌ایم، گفت: طبق عهدنامه NPT حتی اگر تا ۹۰ درصد نیز غنی‌سازی کنیم با هیچ منع قانونی مواجه نخواهیم شد. علت این اشکال‌تراشی‌ها، عادت آمریکایی‌ها به زورگویی است زیرا کشورهایی که زورگویی را می‌پذیرند، فراوان هستند اما ایران از آن قماش نیست.
وی در ادامه تصریح کرد: ما به هیچ‌وجه زیر بار حرف زور نمی‌رویم و همه تبعات آن را نیز قبول نمی‌کنیم، همانطور که جنگ، تحریم‌ها و ... را تحمل کردیم تا استقلال کشور را به نمایش بگذاریم و این سیاست «راهبردی دائمی» جمهوری اسلامی ایران است. بنابراین زورگویی‌ها فقط برای ایجاد فشار بر تیم مذاکره کننده است و جنبه عملیاتی ندارد زیرا دانش هسته‌ای در فکر و ذهن دانشمندان ما وجود دارد و از بین نمی‌رود.
آیا غنی‌سازی را آمریکا به ما دیکته کرد که کنسرسیوم را دیکته کند؟
مالکی با اشاره به پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم هسته‌ای از سوی آمریکا به خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز گفت: قرار نیست هر پیشنهادی آمریکا می‌دهد، جمهوری اسلامی ایران بپذیرد یا در پاسخگویی تعجیل کند. هر فرد و گروه سیاسی که خلاف این نظر را داشته باشد کم‌لطفی می‌کند. طبیعی است که طرف آمریکایی در راستای تامین منافعش پیشنهاداتی بدهد و جمهوری اسلامی ایران نیز آن را بررسی می‌کند. اما آیا غنی‌سازی را بر اساس پیشنهادات و دیکته کردن آمریکا یا کشور دیگری آغاز کردیم که حالا توقف آن یا تشکیل کنسرسیوم را بر اساس پیشنهادات بپذیریم؟!
دبیرکل اتحادیه بین‌المجالس جهانی در پاسخ به پرسشی درباره چرایی شکل‌گیری این طرح از سوی آمریکایی‌ها گفت: پیشنهاداتی که آن‌ها و بویژه ترامپ مطرح می‌کند، دور از عقلانیت است زیرا نمی‌توانند یک کشور را در مخمصه قرار دهد تا صنعت غنی‌سازی هسته‌ای خود را تعطیل کند. پذیرش این پیشنهاد در دستور کار جمهوری اسلامی ایران نیست زیرا انرژی هسته‌ای در زندگی مردم مانند فعالیت‌های پزشکی، کشاوزی، صنایع و ... استفاده می‌شود و خط قرمز نظام در مذاکرات نیز همین مسئله است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره علت بحث و گفتگو در مذاکرات بر سر میزان غنی‌سازی گفت: به تیم مذاکره کننده کشورمان این اختیار داده شده است تا با حفظ اصل غنی‌سازی با هدف تامین منافع ملی، درباره میزان غنی‌سازی مذاکره کنند. میزان غنی‌سازی را نیز نیازهای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌کند و قطعا از میزان لازم چشم‌پوشی نمی‌کند.
مواضع دولت آمریکا در میز مذاکره با توئیت‌های ترامپ تفاوت دارد
این نماینده مجلس در پاسخ به پرسشی درباره مغایرت حقوقی و قانونی درخواست به صفر رساندن غنی‌سازی از سوی آمریکا با عضویت جمهوری اسلامی ایران در معاهده NPT گفت: مواضع رسمی آن‌ها چیزی است که بر سر میز مذاکرات بیان می‌شود و نباید به هیاهوی رسانه‌ای آن‌ها توجهی کرد. مواضع دولت آمریکا در میز مذاکره با توئیت‌های ترامپ تفاوت دارد زیرا ایران به هیچ وجه زیر بار برچیده شدن صنعت هسته‌ای، انتقال آن به سایر کشورها یا تشکیل کنسرسیوم نمی‌رود.
مالکی با اشاره به فشار لابی‌های صهیونیستی برای تشکیل کنسرسیوم تصریح کرد: گاهی در مسیر مذاکرات پیشنهاداتی از سوی آمریکایی‌ها مطرح می‌شود که علاوه بر مصرف داخلی، ردپای صهیونیست‌ها نیز در آن دیده می شود و پیشنهاد اخیر نیز از آن جمله است. اسرائیل می خواهد روند مذاکره از سیر منطقی خود خارج شده و به چالش کشیده شود بنابراین مسائلی را مطرح می‌کند که مشخص است رد می‌شود اما به هر حال تلاش خود را می‌کند تا مذاکرات به بن‌بست برسد. در شرایط فعلی از سویی به بن‌بست نزدیک شده‌ایم و از سوی دیگر به توافق نزدیک هستیم و این شرایط باید مدیریت شود تا به نتیجه مطلوب برسیم.
ممکن است رفع تحریم‌ها گام به گام انجام شود
وی در پاسخ به این پرسش که نحوه مواجهه آمریکا با پیشنهاد رفع تحریم‌ها از سوی ایران چگونه است؟ تاکید کرد: برای حصول توافق، باید تحریم‌ها برداشته شوند و این شرط مذاکرات است البته ممکن است این کار به صورت گام به گام انجام شود البته این فقط یک پیش‌بینی است و در آخرین جلسه‌ای که کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با آقای عراقچی داشت، مطرح نشد.
دبیرکل اتحادیه بین‌المجالس جهانی با اشاره به تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفت: ما با تحریم‌های متعددی علیه ملت ایران از سوی دولت‌های مختلف ایالات متحده آمریکا مواجه هستیم. از کشتیرانی گرفته تا بانک‌ها، مسائل اقتصادی، شرکت‌های نفتی و غیره .این تحریم‌ها در طول سال‌های سال علیه ملت ایران وضع شده‌اند و اگر قرار است توافقی به دست آید، باید لغو شود.
انتهای پیام/
نظر شما